Amazon – wpływ gigantów technologicznych na bezpieczeństwo

W tym numerze Tygodnika Spraw Obywatelskich publikujemy fragment publikacji naukowej autorstwa dr Macieja Gurtowskiego i dr Jana Waszewskiego, dotyczącej wpływu wielkich przedsiębiorstw i korporacji na bezpieczeństwo globalne i krajowe. Publikacja ta ukazała się w kwartalniku Bellona w numerze 702(3)/2020. Zachęcamy do zapoznania się z tym fragmentem oraz z całym artykułem „Wpływ działalności gigantów technologicznych na globalne środowisko bezpieczeństwa. Studium przypadku spółki Amazon”.

Wyniki i dyskusja

(…) Już w 2013 roku Amazon ogłosił, że zawarł kontrakt z Centralną Agencją Wywiadowczą (CIA)[1]. Przedmiotem zamówienia było przygotowanie usług chmurowych – zdalnego dostępu do mocy obliczeniowej komputerów oraz zdalnego dostępu do zasobów cyfrowych przechowywanych w centrach danych – dla 17 amerykańskich służb wywiadowczych zrzeszonych we Wspólnocie Wywiadowczej[2]. Kontrakt został zawarty na cztery lata, z możliwością przedłużenia go dwa razy – łącznie o 5 lat. Maksymalna płatność za wykonane usługi wyniosła 600 mln dolarów[3]. Dla Amazona był to kontrakt przełomowy, i to z kilku powodów. Po pierwsze, spółka kojarzona powszechnie jako „detaliczny sklep internetowy” po raz pierwszy wygrała rywalizację o kontrakt federalny z wielkimi firmami informatycznymi o ustalonej reputacji[4]. Protest walczącego o kontrakt IBM został odrzucony, ponieważ to Amazon zapewnił lepsze rozwiązania technicznie. Po drugie, w przeciwieństwie do poprzednich umów gigant handlu internetowego zgodził się na zbudowanie infrastruktury u swojego klienta. Wcześniejsze kontrakty – również rządowe – wiązały się z wykorzystywaniem zasobów, z których korzystano za pośrednictwem ogólnodostępnego Internetu.

Kontrakt dla CIA pokazuje, jak poszerzała się ekspansywna działalność Amazona. Spółka tworząc infrastrukturę informatyczną dla amerykańskich służb, zyskała w relacjach z państwem ekskluzywną pozycję. Jest już podmiotem, który stał się jednym z kluczowych węzłów dla działania znacznej części Internetu. To w chmurze Amazona i dzięki niej działa wiele portali społecznościowych oraz serwisów internetowych (np. Netflix). W pewnym stopniu awarie chmury tej spółki stają się awariami Internetu[5]. Jednak nawet coraz bardziej centralne dla korporacji usługi chmurowe w ogólnodostępnej sieci przestały być wystarczające. Mniej więcej od czasu kontraktu dla CIA Amazon zaczął pracować również nad zwiększaniem swojego znaczenia dla infrastruktury federalnej USA. Pewnym ukoronowaniem tych planów była właśnie próba zdobycia kontraktu JEDI.

Jeff Bezos jest uznawany za najbogatszego człowieka na świecie, głównie dzięki posiadaniu pakietu ponad 11% akcji Amazona[6]. Przykładowo, 4 listopada 2020 roku wartość majątku Bezosa była szacowana na ponad 180 mld dolarów[7]. W tym samym dniu kapitalizacja rynkowa Amazona wyniosła ponad 1,5 bln dolarów[8]. Jeśli wskazać tylko jeden wskaźnik finansowy Amazona, to w samym trzecim kwartale 2020 roku zyski spółki wyniosły 6,3 mld dolarów. W porównaniu z trzecim kwartałem 2019 roku oznacza to wzrost o ponad 4 mld dolarów zysku.

Jeszcze przed wybuchem pandemii koronawirusa Amazon próbował pokazać, że może być ważnym partnerem dla władz samorządowych i lokalnych organizacji policyjnych w USA (biur szeryfów, policji miejskich itp.). Bliską z nimi współpracę nawiązała i tworzenie relatywnie taniej infrastruktury bezpieczeństwa zaoferowała jedna ze spółek zależnych tego amerykańskiego giganta. Chodzi o Amazon Ring, start-up kupiony przez Amazon w 2018 roku[9]. W ramach współpracy z nim aż 1300 lokalnych organizacji policyjnych zachęcało obywateli do kupowania flagowego produktu Amazon Ring i udostępniania organom ścigania nagrań wideo pozyskanych w trakcie jego użytkowania. Ten produkt to „inteligentne dzwonki” do drzwi, które są wyposażone w kamerę i podłączone do Internetu. W USA kurierzy często pozostawiają paczki na gankach domów lub w specjalnych skrzynkach. Kamera Amazon Ring obserwująca miejsce pozostawienia przesyłki ma przede wszystkim odstraszyć potencjalnych złodziei.

Działamy bez cenzury. Nie puszczamy reklam, nie pobieramy opłat za teksty. Potrzebujemy Twojego wsparcia. Dorzuć się do mediów obywatelskich.

Zakup produktów z serii Ring stał się jednak czymś więcej niż tylko narzędziem ratującym paczki przed kradzieżą. Obecnie jest jedną ze ścieżek budowy względnie taniego „inteligentnego domu” z wykorzystaniem urządzeń (inteligentne głośniki Amazon Echo itp.) i oprogramowania Amazona oraz jego usług przechowywania danych w chmurze. Oprócz „inteligentnych dzwonków” do drzwi Amazon Ring sprzedaje również kamery monitoringu wewnętrznego i zewnętrznego oraz rozwija wspomagające je oprogramowanie (aplikację na smartfony, systemy rozpoznawania twarzy).

Jednym z rozwiązań wprowadzanych wraz z „inteligentnymi dzwonkami” jest swoiste medium społecznościowe – przedstawiane jako straż sąsiedzka[10] – w którym mieszkańcy tej samej okolicy dzielą się informacjami na temat przestępczości i poszczególnych jej sprawców[11]. Dostęp do danych zgromadzonych przez Amazon Ring nie tylko ułatwia współpracę między sąsiadami, lecz także ma usprawniać pracę policji[12].

Po wybuchu pandemii wirusa SARS-CoV-2 Amazon podjął wiele skoordynowanych działań. Mają one umożliwić mu przetrwanie kryzysu oraz służyć zwiększeniu pozycji rynkowej[13]. Warto wskazać przykłady tych działań, unaoczniają one bowiem, na jak wielu polach Amazon reaguje na potrzeby otoczenia społecznego i instytucjonalnego, tym samym wpływa na swoje środowisko bezpieczeństwa. Nie można zapomnieć, że ze względu na globalną pozycję Amazona (i innych gigantów technologicznych) globalne są również jego wpływy na to środowisko. 

Amazon podejmuje decyzje o priorytetowym wysyłaniu niektórych produktów i wstrzymaniu wysyłki innych, uznanych za mniej priorytetowe w warunkach pandemii koronawirusa[14]. W rezultacie firma samodzielnie reguluje opanowaną przez siebie część rynku i rozstrzyga, którzy z jego z dostawców będą narażeni na straty, a które ze współpracujących z nią firm w dłuższej perspektywie czasowej będą zagrożone upadłością[15]. Ponadto amerykański gigant handlu internetowego próbuje zapanować nad spekulacjami współpracujących z nim i korzystających z jego infrastruktury sprzedawców[16]. Przeprowadzone w lutym i marcu 2020 roku interwencje dotyczyły głównie maseczek i środków do dezynfekcji skóry[17]. Amazon odgrywa również rolę cenzora i blokuje możliwość sprzedawania na swojej platformie handlowej książek o COVID-19 zawierających niezweryfikowane lub fałszywe informacje oraz teorie spiskowe[18].

Firma podjęła się rozprowadzania testów do wykrywania zakażenia SARS-CoV-2[19]. Początkowo dostawy dotyczyły Seattle, miasta, w którym znajduje się jej główna siedziba, i były realizowane przez spółkę zależną Amazon Care (wcześniej zajmowała się ona zdrowiem pracowników centrali Amazona i ich rodzin). Amazon także w Wielkiej Brytanii był jednym z podmiotów, którym tamtejszy rząd powierzył zadanie dostarczania testów na COVID-19 pracownikom służby zdrowia[20].

Wyzwaniem dla planów spółki były paraliżujące działalność centrów logistycznych zakażenia pracowników koronawirusem oraz strajki pracowników, którzy domagali się, między innymi, skutecznych środków ochrony osobistej[21]. Protestowali również polscy pracownicy spółki[22]. Grupa zasiadających w amerykańskim Kongresie członków Partii Demokratycznej zażądała, żeby Amazon wyjaśnił, w jaki sposób chroni zdrowie swoich pracowników i jakie zamierza poczynić w tym celu kroki[23].

Podsumowując, na przykładzie Amazona widać, że w warunkach amerykańskich przejmuje on wprost zadania dotychczas wykonywane przez państwo i samorządy[24]. Spółka próbuje się pokazać jako instytucja, która spełnia kluczową funkcję publiczną i że zamknięcie jej centrów logistycznych poważnie zagroziłoby utrzymywaniu dystansu społecznego[25]. Taka postawa to oczywiście jeden z podstawowych czynników decydujących o sukcesie biznesowym Amazona. Jednocześnie takie przechwytywanie funkcji państw i samorządów jest jednym z wymiarów kształtowania środowiska bezpieczeństwa. Spółka stara się nie tylko pokazać siebie jako niezbędny element infrastruktury krytycznej, lecz także dąży do tego, by stać się nim realnie.

W tym celu korzysta w USA i w innych państwach ze swojej monopolistycznej pozycji. Sprzedaż własnych produktów Amazona oraz zapewnienie kanału dystrybucji współpracującym z nim sprzedawcom staje się głównym narzędziem również dla państw wprowadzających lockdown lub inne formy obostrzeń w celu zwiększenia dystansu społecznego. Inne działania Amazona związane z pandemią – zdrowotne, cenzorskie – wydają się służyć utrzymaniu pozycji niezbędnego elementu infrastruktury krytycznej. Taka pozycja może dotyczyć i innego typu kryzysów. (…)

Źródło:

dr Maciej Gurtowski, dr Jan Waszewski, Wpływ działalności gigantów technologicznych na globalne środowisko bezpieczeństwa. Studium przypadku spółki Amazon, Kwartalnik Bellona nr 2020; 702(3).

---

Przypisy:

[1]  C. Metz, Amazon’s Invasion of the CIA Is a Seismic Shift in Cloud Computing, Wired [online], 18.06.2013, https://www. wired.com/2013/06/amazon-cia [dostęp: 6.11.2020].

[2]  Wspólnota Wywiadowcza (ang. intelligence community) – grupa 17 służb specjalnych lub podmiotów o charakterze służb specjalnych wchodzących w skład innych instytucji rządowych, powołana do życia w USA w 1981 r. i kierowana przez dyrektora wywiadu narodowego.

[3]  United States Government Accountability Office, Decision, GAO [online], 6.06.2013, https://www.gao.gov/assets/660/655241.pdf [dostęp: 5.11.2020].

[4]  C. Metz, Amazon’s Invasion of the CIA…, op.cit.

[5]  A.C. Estes, Amazon Just Broke the Internet, Gizmodo [online], 28.02.2017, https://gizmodo.com/amazon-just-broke-the-internet-1792827856 [dostęp: 6.11.2020].

[6]  Dane z listopada 2020 r.

[7] Jeff Bezos, Forbes [online], https://www.forbes.com/profile/jeff-bezos [dostęp: 4.11.2020].

[8]  Dane giełdy NASDAQ, https://www.nasdaq.com/market-activity/stocks/amzn [dostęp: 4.11.2020].

[9]  Vide: J. Kelley, M. Guariglia, Amazon Ring Must End Its Dangerous Partnerships With Police, Electronic Frontiers Foundation

[online], 10.06.2020, https://www.eff.org/deeplinks/2020/06/amazon-ring-must-end-its-dangerous-partnerships-police [dostęp: 6.11.2020]; E. Kim, Amazon buys smart doorbell maker Ring for a reported $1 billion, CNBC [online], 27.02.2018, https://www.cnbc.com/2018/02/27/amazon-buys-ring-the-smart-door-bell-maker-it-backed-through-alexa-fund.html [dostęp: 6.11.2020]; D. Harwell, Doorbell-camera firm Ring has partnered with 400 police forces, extending surveillance concerns, The Washington Post [online], 28.08.2019, https://www.washingtonpost.com/technology/2019/08/28/doorbell-camerafirm-ring-has-partnered-with-police-forces-extending-surveillance-reach [dostęp: 6.11.2020].

[10] Neighborhood security in your hands, Ring [online], https://ring.com/neighbors [dostęp: 6.11.2020].

[11]  B.F. Rubin, How Ring’s Neighbors app is making home security a social thing, CNET [online], 3.12.2018, https://www. cnet.com/news/how-rings-neighbors-app-is-making-home-security-a-social-thing [dostęp: 6.11.2020].

[12]  M. Guariglia, Five Concerns about Amazon Ring’s Deals with Police, Electronic Frontiers Foundation [online], 30.08.2019, eff.org/pl/deeplinks/2019/08/five-concerns-about-amazon-rings-deals-police [dostęp: 6.11.2020].

[13]  J.P. Mandalindan, Can Amazon handle the coronavirus pressure?, Protocol [online], 22.03.2020, https://www.protocol.com/amazon-delivery-coronavirus-high-demand [dostęp: 1.04.2020]; aktualizowana regularnie lista działań Amazona znajduje się na oficjalnym blogu spółki: https://blog.aboutamazon.com/company-news/amazons-actions-to-helpemployees-communities-and-customers-affected-by-covid-19 [dostęp: 20.10.2020].

[14]  L. Matsakis, Amazon Warehouses Will Now Accept Essential Supplies Only, Wired [online], 17.03.2020, https://www. wired.com/story/amazon-warehouse-essential-goods-only/ [dostęp: 25.03.2020], G. Marks, Amazon Warehouses Are Accepting Only The Essentials…And Other COVID-19 Small Business Tech News, Forbes [online], 22.03.2020, https:// www.forbes.com/sites/quickerbettertech/2020/03/22/amazon-warehouses-are-accepting-only-the-essentialsand-other-covid-19-small-business-tech-news/#6b8ca46ef678 [dostęp: 25.03.2020].

[15]  Vide: D. Lee, P. Nilsson, Amazon auditions to be ‘the new Red Cross’ in Covid-19 crisis, 31.03.2020, ft.com/content/220bf850-726c-11ea-ad98-044200cb277f [dostęp: 1.04.2020].

[16]  J. Dastin, Amazon bars one million products for false coronavirus claims, Reuters [online], 27.02.2020, https://uk.reuters.com/article/us-china-health-amazon-com/amazon-bars-one-million-products-for-false-coronavirus-claims-idUKKCN20L2ZH [dostęp: 25.03.2020]; C. Osborne, eBay and Amazon are losing the battle against coronavirus profiteering, ZDNet [online], 25.03.2020, zdnet.com/article/ebay-and-amazon-are-losing-the-battle-against-coronavirus-profiteering [dostęp: 25.03.2020].

[17]  L. Matsakis, As Covid-19 Spreads, Amazon Tries to Curb Mask Price Gouging, Wired [online], 25.02.2020, wired.com/ story/covid-19-amazon-curb-face-mask-price-gouging [dostęp: 25.03.2020].

[18]  Idem, Amazon Quietly Removes Some Dubious Coronavirus Books, Wired [online], 11.03.2020, https://www.wired. com/story/amazon-quietly-removes-coronavirus-books [dostęp: 25.03.2020].

[19] Government launches new drive on coronavirus tests for frontline NHS staff, GOV.UK [online], 27.03.2020, https://www. gov.uk/government/news/government-launches-new-drive-on-coronavirus-tests-for-frontline-nhs-staff [dostęp: 9.11.2020].

[20]  I.A. Hamilton, Amazon is reportedly in talks to help deliver COVID-19 tests in the UK, Business Insider [online], 23.03.2020, https://www.businessinsider.com/amazon-in-talks-to-help-deliver-covid-19-tests-uk-2020-3 [dostęp: 25.03.2020].

[21]  Vide: informacje o sytuacji we francuskich oddziałach Amazona: A. Publie, Coronavirus: la gronde s’intensifie contre Amazon, Les Echos [online], 20.03.2020, https://start.lesechos.fr/travailler-mieux/flexibilite-travail/coronavirus-la-gronde-s-intensifie-contre-amazon-17659.php [dostęp: 1.04.2020]; relacja o obawach amerykańskich pracowników spółki: A. Palmer, ‘They’re putting us all at risk’: What it’s like working in Amazon’s warehouses during the coronavirus outbreak, CNBC [online], 26.03.2020, https://www.cnbc.com/2020/03/26/amazon-warehouse-employees-grapple-with-coronavirus-risks.html [dostęp: 1.04.2020].

[22]  Vide: P. Drabik, Amazon nie zamyka swoich magazynów pomimo epidemii, Radio Zet [online], 26.03.2020, https://biznes.radiozet.pl/News/Covid-19.-Amazon-nie-zamyka-swoich-magazynow.-Dlaczego [dostęp: 6.04.2020].

[23]  A. Holmes, Ilhan Omar and Bernie Sanders are demanding that Amazon come up with a safety plan for workers as online orders soar amid coronavirus, Business Insider [online], 27.03.2020, https://www.businessinsider.com/ilhan-omar-bernie-sanders-amazon-worker-safety-coronavirus-2020-3 [dostęp: 1.04.2020].

[24]  Vide: J.C. Wong, ‘The US of Amazon’: how the coronavirus has created a governance vacuum the tech giant is quickly filling, The Guardian [online], 24.03.2020, theguardian.com/technology/commentisfree/2020/mar/24/the-us-of-amazon-how-the-coronavirus-has-created-a-governance-vacuum-the-tech-giant-is-quickly-filling [dostęp: 25.03.2020].

[25]  J. Bezos, A message from our CEO and founder, Amazon [online], 21.03.2020, https://blog.aboutamazon.com/company-news/a-message-from-our-ceo-and-founder [dostęp: 1.04.2020].