Krótki przewodnik po aktywności obywatelskiej na poziomie europejskim (1)

Wiele osób odczuwa frustrację związaną z działalnością obywatelską w naszym kraju. Nasze inicjatywy ustawodawcze są odrzucane bądź zamrażane, bo nie wpisują się w program polityczny tego czy innego rządu, Rzecznik Praw Obywatelskich mówi o naszych problemach do pustej sali sejmowej, a gdy nawet uda się przeforsować jakąś zmianę lub zwrócić uwagę na systemowy problem, instytucjonalny bezwład sprawia, że wiedza, którą służymy i prawo, które tworzymy, nie przekładają się na rzeczywistą poprawę stanu funkcjonowania naszego państwa. Po latach bezskutecznej walki o zmiany, w które wierzymy, dochodzimy do wniosku, że nic więcej się zrobić nie da.  

Niezadowolenie z istniejących u nas mechanizmów decyzyjnych nie idzie jednak w parze z wykorzystaniem innych możliwości wpływania na politykę w Polsce. A tych dostarcza nam od dwudziestu niemal lat nasze uczestnictwo w Unii Europejskiej. Tymczasem wiedza o możliwościach aktywnego działania w strukturach unijnych pozostaje w naszym kraju (i nie tylko w naszym) niewielka. Albo więc złorzeczymy, że Unia o nas nie dba, punktujemy jej biurokratyzację, opieszałość i bezideowość, albo wierzymy, że jest naszą zbawicielką i bez żadnego wysiłku z naszej strony wyzwoli nas od nas samych – od niemrawych rodaków, niekompetentnego rządu, zatrutego powietrza, znikającej wody i wewnętrznej wojny.

Obie te postawy pozostawiają nas tak samo daleko od realizacji naszych celów. Brak wiedzy o narzędziach wpływu na politykę europejską osłabia zarówno nasz kraj, dla którego konieczność integracji europejskiej wciąż pozostaje jednym z głównych motorów zmian, jak i wspólną Europę – nikomu bowiem nie zależy na projekcie, na który nie ma żadnego wpływu.

Celem tego tekstu jest przedstawienie Ci podstawowych możliwości skutecznego działania, które stwarza nam prawo europejskie. A te są naprawdę znaczne. Oczywiście, próba kształtowania polityki i prawa europejskiego za pomocą zaprezentowanych tu ścieżek dostępu do unijnych instytucji i polityków nie jest jedyną opcją – pozostaje jeszcze aktywizm nieformalny.

Oto pięć oficjalnych narzędzi wpływu na działania Unii:

1. Europejska Inicjatywa Obywatelska.
2. petycja do Parlamentu Europejskiego;
3. skarga do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich;
4. konsultacje publiczne;
5. dialogi publiczne.

Zachęcam do uważnej lektury, która zaowocuje zdecydowanymi planami działania w ważnych dla Ciebie sprawach!

Opcja 1
Europejska Inicjatywa Obywatelska (EIO)

EIO jest europejskim odpowiednikiem polskiej obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej.

Narzędzie to umożliwia milionowi obywateli Unii Europejskiej, którzy są obywatelami co najmniej jednej czwartej państw członkowskich (czyli siedmiu państw), zwrócenie się bezpośrednio do Komisji Europejskiej o zaproponowanie aktu prawnego (na przykład dyrektywy lub rozporządzenia) w obszarze, w którym państwa nadały uprawnienia na szczeblu UE. 

§ Podstawa prawna:
– Art. 11 par. 4 Traktatu z Lizbony;
– Art. 24 par. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;
– Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 211/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie inicjatywy obywatelskiej;
– Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) nr 1179/2011 z dnia 17 listopada 2011 r. ustanawiające specyfikacje techniczne w odniesieniu do systemów zbierania deklaracji on-line na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 211/2011 w sprawie inicjatywy obywatelskiej.

Jak to zrobić?

Jeśli masz wizję tego, jak powinno się zmienić prawo europejskie, by lepiej odpowiadało na potrzeby i problemy, z którymi się mierzymy – wnieś do Komisji Europejskiej Europejską Inicjatywę Ustawodawczą. Poniższy przewodnik pozwoli Ci zdobyć wstępne wyobrażenie o tym, jak wygląda ten proces i jakie kroki musisz podjąć, by osiągnąć swój cel.

KROK 1 – grupa organizatorów

Utwórz grupę organizatorów, w której skład wejdzie co najmniej siedmiu obywateli UE mieszkających w siedmiu różnych krajach UE. W tym celu trzeba znaleźć podobnie myślące osoby z różnych miejsc w Europie, które są gotowe podjąć wspólne działania.

Grupa musi wyznaczyć spośród swoich członków przedstawiciela i jego zastępcę, którzy będą wypowiadać się i podejmować działania w jej imieniu. Będą oni pełnić rolę osób wyznaczonych do kontaktów i pośredniczyć między grupą organizatorów a Komisją przez cały czas trwania procedury.

Można (nie jest to obowiązkowe) utworzyć podmiot prawny odpowiedzialny za zarządzanie inicjatywą. Podmiot ten musi być zarejestrowany w kraju UE i działać w oparciu o przepisy tego kraju. W przypadku utworzenia podmiotu prawnego przedstawiciel grupy musi być upoważniony do działania w jego imieniu.

Musisz wiedzieć, że:

– grupa musi składać się z co najmniej 7 osób w wieku uprawniającym do głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego (ukończone 18 lat, z wyjątkiem Austrii i Malty, gdzie wiek uprawniający do głosowania to 16 lat, oraz Grecji, gdzie można głosować w wieku lat 17);

– osoby te muszą mieszkać w co najmniej 7 różnych krajach UE. Muszą być obywatelami UE, ale nie muszą być obywatelami 7 różnych krajów UE. Na przykład grupa organizatorów może się składać z 3 Portugalczyków i 4 Litwinów, jeśli osoby te mieszkają w 7 różnych krajach UE;

– żadna z tych 7 osób nie może być posłem do Parlamentu Europejskiego. Europosłowie mogą być członkami grupy organizacyjnej, nie wlicza się ich jednak do minimalnej liczby osób mieszkających w siedmiu różnych krajach UE (i nie mogą zostać wpisani na tę listę we wniosku o rejestrację).

KROK 2 – partnerzy

Partnerami mogą zostać różne osoby i organizacje, które zajmą się rozpowszechnianiem i wzmacnianiem przekazu, aby pomóc w nagłośnieniu kampanii i przekonać ludzi do podpisania deklaracji poparcia. Choć organizatorzy utrzymują już bliskie kontakty z niektórymi takimi osobami i organizacjami, konieczne będzie znalezienie innych. W tym celu grupa organizatorów powinna przeprowadzić pełną analizę możliwości pozyskania zwolenników na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim według następujących kategorii:

– pośrednicy – organizacje członkowskie przychylne inicjatywie, takie jak związki zawodowe, organizacje pozarządowe, stowarzyszenia itp.;

– sponsorzy – niektórzy pośrednicy mogą zechcieć wesprzeć kampanię (za pomocą środków finansowych lub wsparcia rzeczowego). Można również rozważyć zwrócenie się do odpowiednich fundacji charytatywnych;

– liderzy opinii – politycy, dziennikarze i „celebryci” gotowi poprzeć inicjatywę mogą przyspieszyć proces zbierania podpisów i jednocześnie przyczynić się do nagłośnienia inicjatywy;

– wolontariusze – społeczności internetowe, które śledzą konta organizatorów i organizacji partnerskich lub odpowiednie hasztagi tematyczne, są ważnym źródłem wolontariuszy, którzy pomogą w przekazywaniu przesłania kampanii w tego rodzaju społecznościach, zarówno w internecie, jak i poza nim, oraz w zbieraniu podpisów.

Gdzie szukać partnerów?

Szukając partnerów możesz również zajrzeć do Unijnego rejestru służącego przejrzystości.

Jest to dobrowolny rejestr obejmujący organizacje, które starają się wpływać na instytucje UE i kształtowanie unijnej polityki. Od prywatnych przedsiębiorstw, stowarzyszeń branżowych i firm doradczych po organizacje pozarządowe, agencje, ośrodki analityczne, instytucje badawcze i akademickie oraz gminy – w tej bazie danych można znaleźć organizacje wszelkiego rodzaju. Około 12 tys. zarejestrowanych podmiotów udostępnia informacje dotyczące swoich stron internetowych, danych kontaktowych, celów, określonych działań, personelu, budżetu i obszarów zainteresowań.

Inne przydatne strony internetowe umożliwiające wyszukanie potencjalnych partnerów:

– NGONorway.org – wyszukiwanie partnerów dostarcza informacji na temat potencjalnych partnerów z 16 różnych państw członkowskich UE;

– NGOPartnership.org może posłużyć do znalezienia partnerskich organizacji pozarządowych na terenie całej Europy;

– Ideal-ist – poszukiwanie partnerów jest międzynarodową siecią kontaktów w obszarze technologii ICT.

Jak skontaktować się z potencjalnym partnerem?

Poszukaj w innych państwach członkowskich organizacji, które mają podobne zainteresowania. Umów się na spotkanie lub rozmowę telefoniczną w możliwie najbliższym terminie. Przedstaw swoją inicjatywę, opisz, jak potencjalny partner może przyczynić się do jej sukcesu, oraz wyjaśnij, jakie korzyści może ona przynieść jego organizacji. Dzięki temu łatwiej będzie Ci przekonać go do aktywnego zaangażowania się w kampanię.

Jeśli potencjalny partner wyrazi gotowość poparcia inicjatywy, jasno przedstaw jego rolę i swoje oczekiwania. Jeśli potencjalny partner nie wyraża chęci pomocy, poproś o polecenie innych osób, które mogłyby być zainteresowane.

Inicjatywie „Jeden z nas” publicznie udzielili poparcia papieże Franciszek i Benedykt XVI!

Jak wykorzystać współpracę z partnerami?

Poproś o oficjalne listy poparcia od jak największej liczby partnerów. Umożliwią one stworzenie środowiska, w którym będzie można przekazywać i rozpowszechniać przesłania kampanii.

Europejskie organizacje pozarządowe i stowarzyszenia dysponują często dość dużymi zasobami oraz dobrze rozwiniętymi systemami komunikacji i sieciami kontaktów. Wykorzystaj ten potencjał! Posłowie do Parlamentu Europejskiego dysponują dobrą siecią kontaktów w Brukseli i mogą pomóc organizatorom w przebiciu się. Skontaktuj się z nimi!

Dodatkowym sposobem na poszukiwanie partnerów jest korzystanie z własnych sieci kontaktów: rodziny, przyjaciół, znajomych, sąsiadów, kolegów z pracy, szkoły lub uniwersytetu. Aktywnie korzystaj z mediów społecznościowych (Twitter, Facebook, Instagram, LinkedIn itp.), aby znacząco zwiększyć szanse dotarcia do potencjalnych partnerów. Najlepsze efekty daje skoncentrowanie kampanii na krajach, w których temat inicjatywy jest już dobrze znany.

Partnerzy będą wspierać inicjatywę z różnych powodów, dlatego zadbaj o to, aby wszystkie strony łączył wspólny interes – sukces Twojej inicjatywy!

KROK 3 – fundusze

Prowadzenie kampanii w ramach EIO wymaga znaczących nakładów finansowych. Poniżej opisuję podstawowe koszty oraz sposoby na pozyskanie niezbędnych środków, by dotrzeć z Twoim przesłaniem do jak największej liczby obywateli UE.

Podstawowe koszty

Po pierwsze, wielojęzyczność Europy powoduje konieczność tłumaczenia wszystkich informacji związanych z inicjatywą na języki urzędowe wszystkich krajów, w których organizatorzy zamierzają zbierać deklaracje poparcia – przy czym tłumaczeniem opisu inicjatywy zajmie się Komisja Europejska.

Po drugie, choć kampanię mogą też prowadzić wolontariusze, zatrudnianie pracowników oznacza dodatkowe koszty.

Po trzecie, komunikacja ma kluczowe znaczenie, a tworzenie stron internetowych, zarządzanie mediami społecznościowymi i organizacja wydarzeń pociągają za sobą koszty.

Po czwarte, jeśli potrzebna będzie porada prawnika, może to być również kosztowne.

W końcu, koszty mogą wzrosnąć, jeśli organizatorzy zdecydują się na druk dokumentów i ulotek oraz wykorzystanie reklamy w mediach.

„Zakaz stosowania glifosatu” to inicjatywa, która zakończyła się największym sukcesem pod względem pozyskiwania funduszy, ponieważ większość funduszy pochodziła od silnych organizacji członkowskich, które wspierały inicjatywę.

Jak zdobyć potrzebne środki?

Określ potencjalnych partnerów związanych z tematyką/celem inicjatywy na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim. Utwórz „lobby obywateli”, które będzie wspierało inicjatywę na szczeblu lokalnym oraz określ najlepsze praktyki. Szukaj partnerów za pośrednictwem forum europejskiej inicjatywy obywatelskiej. Korzystaj z unijnego rejestru służącego przejrzystości, aby zidentyfikować odpowiednich partnerów na szczeblu UE.

Stowarzyszenia sektora prywatnego i stowarzyszenia branżowe mogą być skłonne udzielić organizatorom wsparcia w kwestiach zgodnych ze swoimi celami. Organizatorzy inicjatywy Right2Water (Prawo do wody) uruchomili fundusz na sfinansowanie kampanii z trzyletnim wyprzedzeniem.

Osoby fizyczne – w większości przypadków organizatorzy – mogą również sami wnosić niewielkie kwoty na poczet finansowania inicjatywy. Jak pokazują doświadczenia pięciu inicjatyw zakończonych sukcesem (np. „Jeden z nas”, czy „Zakaz stosowania glifosatu”), głównymi źródłami finansowania są jednak fundacje i stowarzyszenia.

Pamiętaj!
Pisemna umowa określająca różne rodzaje wkładu zapewnianego przez partnerów (np. czas pracy personelu, działania informacyjne, środki pieniężne) pozwoli uniknąć nieporozumień między partnerami podczas kampanii. Poproś zwolenników inicjatywy w momencie podpisywania się pod nią o przekazanie darowizny. Wykorzystaj listy dystrybucyjne partnerów do kierowania próśb o darowizny.

Finansowanie społecznościowe (ang. crowdfunding)

Jednym z najczęściej stosowanych sposobów finansowania projektu lub inicjatywy jest finansowanie społecznościowe. Jest to metoda, w ramach której duża liczba osób przekazuje pieniądze – zazwyczaj niewielkie kwoty – na sfinansowanie projektu lub inicjatywy. Do zbierania funduszy wykorzystywane są szerokie sieci osób, do których dociera się za pośrednictwem mediów społecznościowych oraz wyspecjalizowanych stron internetowych zajmujących się finansowaniem społecznościowym.

Społecznościowa zbiórka pieniędzy (ang. peer-to-peer fundraising)

Celem tego szczególnego rodzaju finansowania społecznościowego jest dotarcie do szerszego grona odbiorców dzięki sieciom kontaktów poszczególnych zwolenników inicjatywy. Osoby prywatne mogą stworzyć własną stronę internetową ze zbiórką pieniędzy i udostępnić ją swoim sieciom kontaktów (rodzinie, znajomym, współpracownikom itd.), aby uzyskać wsparcie finansowe.

Merchandising

Doskonałym narzędziem uzupełniającym, umożliwiającym pozyskiwanie funduszy na kampanię, jest merchandising, choć zazwyczaj nie prowadzi do pozyskania dużych kwot. Bransoletki, koszulki, ulotki, karty, czapki, broszury, szaliki i inne materiały reklamowe mogą pomóc w promowaniu kampanii oraz w pozyskiwaniu środków finansowych.

Sponsorowanie

Przedsiębiorstwa wydają coraz więcej pieniędzy na programy sponsoringu korporacyjnego, aby poprawić reputację swojej marki i przyciągnąć uwagę docelowych odbiorców. Aby przyciągnąć sponsorów należy:

– znać swoich odbiorców: musisz znać rodzaj sponsorów, których chcesz przyciągnąć. Wybrani sponsorzy powinni kierować się wartościami zgodnymi z celami, do których dążysz. Powinieneś również wiedzieć, jaki rodzaj odbiorców możesz zaoferować sponsorowi. Jednym z głównych powodów, dla których przedsiębiorstwo może sponsorować Twoją organizację, jest zdobycie uwagi odbiorców, do których do tej pory nie docierało;

– zaoferować coś wartościowego. Przedsiębiorstwa chcą uzyskać zwrot ze swojej inwestycji, nawet jeśli będzie to tylko korzyść dotycząca wizerunku, społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Stwórz razem ze swoim sponsorem plan marketingowy, który przyniesie korzyść i Tobie, i jemu przedstaw swój pomysł i swoje wartości: musisz nie tylko opowiedzieć swoją historię i przekonać organizację do utożsamienia się z tym, co robisz, ale również wykazać stabilny charakter swojego projektu.

Darowizny

Osoby wspierające europejską inicjatywę obywatelską, którą próbujesz zorganizować, mogą wesprzeć Twoją kampanię darowiznami. Możesz zbierać darowizny na swojej stronie internetowej.

W tym celu należy:

– jasno wyjaśnić, co należy zrobić;
– poinformować, na co zostaną przeznaczone darowizny – przedstawić informacje o organizacjach popierających inicjatywę;
– podać link do darowizn i zapewnić szybki proces ich przekazywania.

Pamiętaj!
Powinieneś starannie rejestrować wsparcie finansowe, ponieważ na wszystkich etapach procedury, co najmniej raz na dwa miesiące, musisz regularnie przedstawiać informacje na temat wszelkich źródeł wsparcia i finansowania o wartości ponad 500 euro na sponsora. Musisz również podać informacje o organizacjach udzielających Ci wsparcia na zasadzie dobrowolnego udziału, jeżeli wsparcia tego nie można wymiernie oszacować pod względem ekonomicznym.

KROK 4 – kampania

Zebranie w ciągu roku ponad miliona deklaracji poparcia w co najmniej siedmiu różnych krajach nie jest prostym zadaniem. Aby sprostać temu wyzwaniu, musisz już przed datą rozpoczęcia kampanii odpowiednio przygotować jej plan oraz zabezpieczyć zasoby niezbędne do jego realizacji poprzez:

– stworzenie i koordynację skutecznego zespołu zarządzającego kampanią w różnych krajach, językach oraz przy udziale różnych partnerów;

– stworzenie jasnego i spójnego podstawowego przesłania kampanii, przy zapewnieniu odpowiedniej elastyczności na dostosowanie do lokalnych warunków;

– stworzenie identyfikacji wizualnej;

– stworzenie silnej strony internetowej kampanii poświęconej Twojej inicjatywie;

– określenie podstawowych kanałów komunikacji.

Wsparcie partnerów

Postaraj się zrozumieć cele każdego partnera – trudno oczekiwać, aby każdy z nich miał takie same. Określ kluczowe cele kampanii, w które wszyscy partnerzy mogą się zaangażować.

Z rozwagą wybierz kilka państw członkowskich (sugestia: co najmniej siedem), w których dany temat jest już dobrze znany i szeroko popierany oraz w których działa już silny partner umożliwiający skoncentrowanie kampanii na obszarach, w których ma ona największe szanse powodzenia.

Zdobądź wiedzę na temat poszczególnych zasobów finansowych, kadrowych, sieciowych i wolontariackich każdego partnera, a gdy okaże się to konieczne, wesprzyj słabszych partnerów, angażując drugiego partnera w tym samym kraju.

Osiągnij porozumienie w kwestiach finansowych – czy kampania będzie finansowana lokalnie w każdym kraju, czy też środki będą łączone i przydzielane w miarę potrzeb?

Wybierz sposób koordynacji kampanii – jakie wewnętrzne narzędzia komunikacji i języki będą używane?

Wyznacz zespoły krajowe i zespoły koordynujące, a jeśli to możliwe, zapewnij im możliwość odbywania wspólnych, bezpośrednich spotkań.

Możliwie najwcześniej zacznij regularną współpracę (wykorzystując uzgodnione narzędzia i języki) mającą na celu opracowanie planów kampanii. Szybko wykrywaj i rozwiązuj wszelkie wewnętrzne problemy związane z komunikacją.

Identyfikacja grupy docelowej

Aby Twoja kampania była skuteczna, musisz zidentyfikować, w jakich grupach najłatwiej Ci będzie znaleźć osoby chętne do podpisania deklaracji poparcia Twojej inicjatywy. Nie polegaj na intuicji – spróbuj przeprowadzić odpowiednie badania, by zapewnić podstawy swojej analizie.

Rozmawiaj z partnerami w grupie dyskusyjnej krajów na temat identyfikacji kluczowych grup, gdyż są oni najlepiej zaznajomieni z warunkami lokalnymi.

Spróbuj zdefiniować od czterech do pięciu typowych zwolenników inicjatywy w formie fikcyjnych osób – o określonym nazwisku, płci, wieku, zawodzie, zainteresowaniach, przynależności itp. Stwórz obraz każdej takiej osoby. Postaraj się zrozumieć, jakie podejście zastosować w odniesieniu do każdej z tych osób w związku z Twoją inicjatywą i przygotuj stosowną strategię.

Ustal, gdzie wspomniane grupy będą się spotykać – w internecie i poza nim. Najlepiej wybrać jedną lub dwie platformy społecznościowe, na których będziesz prowadzić kampanię. Równie ważne mogą być również spotkania na żywo.

Dowiedz się, jakiego rodzaju języka używają wybrane osoby, co im się podoba, a co je zniechęca. Elementy te różnią się w zależności od osoby, więc zadbaj o to, aby uwzględnić istotne różnice.

Planowanie kampanii

Zasadniczą częścią planu Twojej kampanii jest samo planowanie. W odniesieniu do każdego głównego działania (podczas rocznej kampanii publicznej) określ możliwie najjaśniej:

– grupę lub grupy docelowe;
– wykorzystywany/-e kanał/y – może to być platforma społecznościowa (np. Facebook) lub kampania medialna;
– główne przesłania;
– formaty nośników;
– czas/zasoby potrzebne do stworzenia narzędzi komunikacyjnych – czy są realistyczne?
– daty rozpoczęcia i zakończenia działania;
– cele – ile podpisów powinno przynieść każde z działań?

Dodatkowo, spróbuj zaplanować działania w taki sposób, aby się na sobie opierały. Przykładowo:
– zidentyfikuj „celebrytę” w pierwszej fali sygnatariuszy w danym kraju;
– spróbuj nawiązać współpracę z influencerem publikując tweet, że wielu jego obserwujących podpisało już deklarację. Zapytaj go, czy także chciałby złożyć podpis;
– publikuj treści, które spodobają się jego pozostałym obserwatorom (zwłaszcza gdy podpisze deklarację);
– wykorzystaj tę historię, by przyciągnąć zainteresowanie mediów;
– czynność powtarzaj.

Wykorzystaj impet, jaki Twojej kampanii mogą nadać lokalne warunki polityczne. Potraktuj stosowne krajowe i regionalne wydarzenia i debaty dotyczące przedmiotu Twojej inicjatywy jako możliwość osiągnięcia przez kampanię większego wpływu.

Komunikacja z odbiorcami

Wykaż się kreatywnością i wybierz krótki, chwytliwy i zrozumiały tytuł swojej inicjatywy, który będzie można z łatwością przetłumaczyć na inne języki, np. „Zakaz stosowania glifosatu”, „End the cage age” (Koniec epoki klatkowej), czy „Mieszkania dla wszystkich”. Oprócz tego stwórz atrakcyjne i wpadające w oko grafiki i wizualizacje. Opracuj (i przetestuj) odpowiednie materiały i przesłania – wszystko, co przygotujesz, powinno wywołać zdecydowanie pozytywną reakcję odbiorców docelowych, a zatem powinno być jasne i spójne – możliwe do wykorzystania we wszystkich kanałach medialnych. Kampanię wdrażaj falami – jeżeli nie masz wystarczających środków, przeznacz niewielkie kwoty na promowanie postów, które dobrze działają na poziomie odbiorców.

Bardzo uważnie monitoruj wyniki, w miarę możliwości śledź ścieżkę użytkownika. W jakim momencie ludzie rezygnują i wychodzą z systemu zbierania deklaracji online? Na czym polega przeszkoda? Czy można to naprawić? Zbieranie informacji zwrotnych i wyników pomoże podnieść jakość przesłań i kampanii.

Aby sformułować lub przetestować główne przesłania Twojej kampanii odpowiedz na poniższe pytania:

1. Zastanów się, jak w dwóch lub trzech zdaniach wytłumaczyłbyś cel inicjatywy swojej babci lub sąsiadowi.
2. A jak byś to zrobił, gdyby odbiorcą był dziesięciolatek?
3. Spróbuj zmieścić się w pięciu słowach (podejdź do tego praktycznie – używaj prostych słów).
4. Upewnij się, że Twoje wiadomości mają pozytywny wydźwięk.
5. Stwórz jasne i proste wyjaśnienie procesu europejskiej inicjatywy obywatelskiej – np. dlaczego należy wypełnić formularz deklaracji poparcia? Jak zmiana prawa UE wpłynie na poprawę sytuacji? Nie wahaj się korzystać z materiałów informacyjnych dostępnych we wszystkich językach urzędowych UE na stronie internetowej europejskiej inicjatywy obywatelskiej.
6. Dostosuj swoje przesłania do każdego z krajów, w których będzie odbywać się kampania – powinny być one dostępne w językach lokalnych krajów docelowych oraz dostosowane do ich środowiska kulturowego.
7. Przetestuj przesłania na wybranych odbiorcach docelowych. Czy ich reakcja jest zgodna z Twoimi oczekiwaniami?

Jeżeli zamierzasz stworzyć co najmniej jedną specjalną stronę dla kampanii, zrób to jak najszybciej, najlepiej na długo przed rozpoczęciem kampanii. Zadbaj przy tym o stworzenie podstawowej grupy osób obserwujących składającej się z pośredników i influencerów. Gdy liczba obserwujących zacznie rosnąć, zacznij mówić o inicjatywie, dbaj o szeroki rozgłos i entuzjazm w związku z nią, informuj na bieżąco o postępach w przygotowaniach i rejestracji, a także upominaj się o reakcje lub proś o pomoc. Informacje zwrotne pomogą Ci dopracować przesłania w szczegółach i dostosować je do lokalnego kontekstu. Odpowiadaj, w pozytywny sposób, na możliwie największą liczbę komentarzy. Gdy znany influencer udostępni Twoje treści, udostępnij jego post.

Rób dużo hałasu i bądź gotowy na bezpośrednią rozmowę z każdą komentującą osobą. Przygotuj odpowiedzi na wszystkie możliwe pytania. Postaraj się, aby podpisanie deklaracji poparcia było łatwe dla odbiorców.

Jeżeli pozwala na to Twój budżet przeznaczony na działania komunikacyjne, przygotuj treści multimedialne przeznaczone specjalnie dla mediów społecznościowych – infografiki, animowane GIFy, fotografie, a nawet krótkie klipy wideo. Zadbaj o ich wielojęzyczność, co pozwoli na wykorzystanie ich we wszystkich krajach docelowych – silnie oddziałujący materiał wideo bez warstwy słownej można uzupełnić o krótki tekst w odpowiednim języku dla każdego kraju docelowego. Takie zasoby można też dłużej wykorzystywać – możesz rozpowszechniać je przy różnych okazjach i różnych wezwaniach do działania. Zalecamy używanie jednego międzynarodowego hasztagu kampanii i kierowanie ruchu na Twoją stronę internetową.

Materiały promocyjne, które mogą okazać się przydatne, obejmują:
– pocztówki lub wizytówki zawierające slogan kampanii, adres URL i hasztag (w każdym języku) dla wolontariuszy i zwolenników inicjatywy – do rozdawania potencjalnym sygnatariuszom;
– proste kserowane arkusze przekazywane wraz z formularzami deklaracji poparcia (w każdym języku), zawierające wyjaśnienia trudnych terminów oraz uzasadnienie konieczności wykorzystania danych osobowych.

Podejmij wszelkie możliwe wysiłki, aby mieć możliwość wypowiedzenia się na wydarzeniach, w których uczestniczysz. Mów głośno i wyraźnie – nawet pięć minut dostępne na taką wypowiedź pozwoli Ci uzyskać wiele podpisów.

Relacje z prasą

Dopóki Ty lub Twoi partnerzy nie będziecie dysponować zgranymi (i dobrze zaopatrzonymi) zespołami PR, nie trać zbyt wiele czasu na komunikaty prasowe. Zamiast tego staraj się pielęgnować bezpośrednie, osobiste kontakty z poszczególnymi dziennikarzami, którzy pisali już na tematy bliskie Twojej inicjatywie. Każdy zespół zarządzający kampanią – centralny i krajowy – powinien posiadać jednego członka odznaczającego się elokwencją i swobodą wypowiedzi w mediach (w telewizji lub radiu). Nie bierz pod uwagę jedynie dziennikarzy z dużych krajowych gazet lub znanych prezenterów. Zainteresowanie mediów często się kumuluje. Ważny artykuł w lokalnej gazecie może przyciągnąć uwagę prasy regionalnej i tak dalej. Nigdy nie odrzucaj okazji do rozmowy z dziennikarzem. Blogerzy, vlogerzy, podcasterzy i inni społeczni influencerzy często mają bardzo duży zasięg w społecznościach zorientowanych na konkretną kwestię.

Pielęgnuj relacje z dziennikarzami w mediach społecznościowych, udostępniając ich treści, jeżeli są one adekwatne do Twojej inicjatywy, oraz wyjaśniając, dlaczego jesteś nimi zainteresowany. Odpowiadaj na wiadomości prywatne, maile i rozmowy telefoniczne. Nie pytaj tylko o zasięg – pomyśl, co możesz wnieść ze swojej strony (autentyczną ludzką historię, polityczny punkt widzenia, świetne zdjęcie itp.).

KROK 5 – rejestracja inicjatywy

Wypełnianie formularza rejestracyjnego

Aby proponowana inicjatywa mogła zostać zarejestrowana, przedstawiciel grupy organizatorów musi założyć konto organizatora, podając swój adres e-mail i wypełniając wymagane pola. Główna treść proponowanej inicjatywy nie może być dłuższa niż 1200 znaków (bez spacji). Można też dodać załącznik (maksymalnie 5000 znaków bez spacji).

Potwierdzenie i publikacja

W ciągu dwóch miesięcy od złożenia wniosku, o ile zostały spełnione wszystkie warunki, Komisja podejmie decyzję w sprawie rejestracji proponowanej inicjatywy. W tym dniu Komisja opublikuje inicjatywę w rejestrze i prześle organizatorom potwierdzenie. W przypadku gdy wszystkie inne warunki są spełnione, ale inicjatywa wykracza w sposób oczywisty poza uprawnienia Komisji, Komisja poinformuje o tym organizatorów w terminie jednego miesiąca od złożenia wniosku. W takim przypadku organizatorzy mogą inicjatywę zmienić i ponownie przedłożyć, dostosowując ją przy tym do wymogów. Organizatorzy mogą również utrzymać lub wycofać pierwotną inicjatywę, ale muszą poinformować o swojej decyzji Komisję w ciągu dwóch miesięcy od otrzymania oceny Komisji. Komisja podejmie wtedy ostateczną decyzję w terminie jednego miesiąca. W przypadkach, w których jedynie część lub części inicjatywy – w tym jej główne cele – wykraczają w sposób oczywisty poza uprawnienia Komisji w zakresie przedkładania wniosku dotyczącego aktu prawnego Unii, Komisja może zdecydować o częściowym zarejestrowaniu inicjatywy.

Następnie Komisja Europejska dostarczy tłumaczenia opisu inicjatywy nieprzekraczającego 1200 znaków oraz załącznika nieprzekraczającego 5000 znaków. Przez cały czas trwania procedury należy regularnie przekazywać informacje na temat wszystkich źródeł wsparcia i finansowania o wartości ponad 500 euro rocznie na sponsora, otrzymanych w trakcie kampanii. Jeżeli Komisja odmówi rejestracji inicjatywy, poinformuje organizatorów o powodach tej decyzji, a także o wszelkich dostępnych środkach odwoławczych.

KROK 6 – zebranie podpisów

Zgromadzenie wymaganej liczby podpisów jest powszechnie uznawane za najtrudniejszy krok w całym procesie. Twoim celem jest zebranie co najmniej miliona podpisów, w tym określonej minimalnej liczby w przynajmniej siedmiu państwach członkowskich, w ciągu 12 miesięcy. Jako organizator będziesz miał 6 miesięcy od daty zarejestrowania inicjatywy na podjęcie decyzji o rozpoczęciu rocznej zbiórki deklaracji poparcia w formie zarówno papierowej, jak i elektronicznej. Będziesz musiał poinformować Komisję o wybranej dacie najpóźniej 10 dni roboczych przed tym terminem.

Osoby składające podpisy muszą być obywatelami/kami UE (obywatelami/kami państw członkowskich) i być w wieku uprawniającym do głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Podpisy zbiera się na specjalnym formularzu, będącym załącznikiem do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie inicjatywy obywatelskiej bądź składa się je w systemie online udostępnionym przez Komisję Europejską.

Wskazówki

Dobrą okazją do zebrania deklaracji poparcia dla Twojej inicjatywy są różne wydarzenia. Oto kilka wskazówek, jak zebrać jak najwięcej podpisów w formie papierowej podczas wydarzeń:

– wyznacz konkretne miejsce, w którym podczas wydarzenia członek lub członkowie grupy organizatorów będą mogli służyć podpisującym pomocą w prawidłowym wypełnianiu formularzy papierowych;
– wydrukuj przyciągający wzrok plakat w formacie A3, aby zainteresować uczestników wydarzenia Twoją ideą, oraz „przykładowy” formularz papierowy w formacie A3, aby pomóc im w poparciu inicjatywy;
– upewnij się, że dysponujesz bezpiecznym miejscem do przechowywania wypełnionych formularzy (np. zamykane schowki);
– wydrukuj pocztówki lub wizytówki dla tych, którzy są zainteresowani Twoją ideą, ale chcą podpisać się pod inicjatywą w późniejszym terminie lub przez internet.

Ponieważ wypełnianie formularzy papierowych może być trudne, powinieneś zastanowić się, jak można dokładnie i jasno pokierować podpisujących podczas wypełniania formularza, tak aby nie pominęli żadnych informacji, których brak mógłby spowodować unieważnienie ich podpisów.

Aby formularz był ważny, organizatorzy muszą pamiętać o trzech najważniejszych wytycznych:

1. sygnatariusze muszą pisać WIELKIMI literami;
2. sygnatariusze muszą wypełnić wszystkie kolumny formularza;
3. ważne, aby jasno wskazać, ile osób może wypełnić jeden formularz.

Pamiętaj!
Każdy obywatel może podpisać inicjatywę tylko raz.

Organizatorzy muszą informować Komisję o liczbie deklaracji poparcia zebranych w każdym państwie członkowskim co najmniej raz na dwa miesiące przez cały okres zbierania deklaracji. Po zakończeniu tego okresu organizatorzy mają maksymalnie 3 miesiące na zakomunikowanie Komisji ostatecznej liczby podpisów w celu opublikowania jej w rejestrze.

Postaraj się przeszkolić partnerów pomagających w zbieraniu deklaracji poparcia oraz upewnić się, że znają wszystkie zasady dotyczące różnych wymagań i wiedzą, kiedy podpis jest uznawany za ważny.

Zbierz więcej niż milion podpisów – np. dodatkowe 10 proc. – na wypadek unieważnienia niektórych z nich.

Weryfikacja podpisów

Od momentu zakończenia okresu zbierania deklaracji (po upływie 12 miesięcy lub wcześniej, jeżeli tak postanowią organizatorzy), jeśli zebrana została niezbędna liczba deklaracji poparcia, organizatorzy mają trzy miesiące na przedłożenie deklaracji poparcia do weryfikacji. Organizatorzy muszą zwrócić się do właściwych organów krajowych w każdym państwie członkowskim, w którym zbierali deklaracje, o ich poświadczenie. W przypadku deklaracji poparcia zebranych elektronicznie za pośrednictwem centralnego systemu zbierania deklaracji online, to Komisja zajmie się ich przekazaniem do poświadczenia. Komisja udostępni również usługę bezpiecznej wymiany plików umożliwiającą przekazanie deklaracji poparcia właściwym organom w państwach członkowskich. Wszystkie deklaracje poparcia (zarówno elektroniczne, jak i skany papierowych formularzy) mogą zostać załadowane do systemu w formie zaszyfrowanej. Jeżeli organizatorzy korzystają z indywidualnego systemu zbierania deklaracji online, muszą oddzielnie przedstawić deklaracje poparcia zebrane na papierze oraz deklaracje podpisane elektronicznie. Deklaracje poparcia zebrane online należy przedłożyć zgodnie ze schematem elektronicznym udostępnianym publicznie przez Komisję. W przypadku gdy grupa organizatorów zebrała deklaracje poparcia poprzez indywidualny system zbierania deklaracji online, może ona zwrócić się do Komisji o przedłożenie ich właściwemu organowi odpowiedzialnego państwa członkowskiego przy pomocy unijnej usługi wymiany plików. Deklaracje poparcia należy przedłożyć każdemu właściwemu organowi w odpowiedzialnym państwie członkowskim przy użyciu formularza określonego w załączniku V do rozporządzenia. Na wydanie poświadczenia właściwe organy krajowe mają trzy miesiące.

Przedłożenie inicjatywy

Od daty otrzymania od właściwych organów krajowych ostatniego poświadczenia organizatorzy mają trzy miesiące na przedłożenie inicjatywy Komisji Europejskiej. Organizatorzy muszą przedstawić, za pośrednictwem konta organizatora, specjalny formularz wraz z kopiami, w formie papierowej lub elektronicznej, poświadczeń uzyskanych na etapie weryfikacji.

KROK 7 – działania Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego

Opublikowanie informacji i spotkanie z przedstawicielami KE

Po otrzymaniu inicjatywy spełniającej wymogi Komisja opublikuje w rejestrze zawiadomienie na ten temat oraz przekaże inicjatywę odpowiednim instytucjom europejskim i parlamentom narodowym. W ciągu jednego miesiąca od przedłożenia inicjatywy organizatorzy spotkają się z przedstawicielami Komisji, aby wyjaśnić im szczegóły inicjatywy.

Wysłuchanie publiczne w Parlamencie Europejskim

W terminie trzech miesięcy od przedłożenia inicjatywy organizatorzy uzyskają możliwość przedstawienia inicjatywy podczas wysłuchania publicznego w Parlamencie Europejskim. W wysłuchaniu udział bierze Komisja Europejska. Do zadań Parlamentu Europejskiego należy zapewnienie wyważonej reprezentacji interesów publicznych i prywatnych. Dodatkowo Parlament Europejski powinien dokonać oceny poparcia politycznego dla inicjatywy. Po wysłuchaniu publicznym Parlament Europejski może ewentualnie odbyć debatę podczas sesji plenarnej i przyjąć rezolucję w celu oceny politycznego poparcia dla inicjatywy.

Decyzja Komisji Europejskiej

W terminie sześciu miesięcy od opublikowania inicjatywy, po wysłuchaniu publicznym, Komisja Europejska ogłosi swoją decyzję w formie komunikatu, w którym wyjaśni, jakie działania zamierza podjąć, o ile zdecyduje się podjąć jakieś działania, a także z jakich powodów podjęła taką decyzję. W komunikacie zostanie również podany przewidywany harmonogram tych działań. Środki podjęte przez Komisję w związku z tym komunikatem oceni Parlament Europejski.

Pamiętaj!
Do uczestnictwa zarówno w spotkaniu z Komisją, jak i w wysłuchaniu w Parlamencie Europejskim wybierz najbardziej kompetentne osoby, które na forum Europy przemówią silnym głosem.

Zrób próby! Upewnij się, że przedstawiciele są przekonujący i wyrażają się jasno podczas przedstawiania inicjatywy.

Jeśli szukasz dalszych wskazówek, jak przeprowadzić EIO, jak znaleźć partnerów do grupy organizacyjnej, jak opracować skuteczną kampanię oraz jak zebrać odpowiednie środki finansowe na przeprowadzenie całego procesu, Unia Europejska regularnie zamieszcza na swojej stronie internetowej webinaria mogące Ci pomóc w realizacji Twojego planu.

Odpowiedzi na indywidualne pytania dotyczące Twojej Inicjatywy możesz uzyskać na forum EIO. Znajdziesz tam również wszystkie materiały, z których korzystałam, przygotowując ten przewodnik.

Podsumowując…

1. Zaplanuj kampanię starannie i z wyprzedzeniem. Im wcześniej rozpoczniesz przygotowania, tym większe będziesz mieć szanse na sukces!
2. Zacznij od poszukania partnerów, którzy mogą Ci pomóc zorganizować, sfinansować i wypromować Twoją inicjatywę. Silne i wielostronne partnerstwa są kluczem do sukcesu inicjatywy. Więcej informacji znajduje się we wskazówkach Jak szukać partnerów i Jak pozyskiwać fundusze.
3. Przejrzyj zakończone i trwające europejskie inicjatywy obywatelskie opublikowane w oficjalnym rejestrze. Sprawdź, gdzie leżał ich klucz do sukcesu bądź przyczyny porażki.
4. Skontaktuj się z posłami do Parlamentu Europejskiego, którzy zajmowali się kwestiami poruszanymi w Twojej inicjatywie.
5. Znajdź dla swojej kampanii wysoko postawionego „ambasadora”.