Obywatelska kontrola hamulcem dla cynizmu polityków

Andrzej Zybała, dr hab., prof. Szkoły Głównej Handlowej, członek Rady Instytutu Spraw Obywatelskich, pisze w dzienniku Rzeczpospolita o kondycji moralnej współczesnych polityków w tekście „Polityka cynizmu”.

Z tekstu prof. Zybały wyłania się niepokojący obraz, a kryzys wizerunkowy i moralny dotyczy nie tylko polskiej sceny politycznej. W USA i Francji o skorumpowaniu tamtejszych polityków jest przekonanych niemal 70 procent obywateli. Autor wymienia również jako przykłady nagannych działań cynizm decydentów na Węgrzech. Według sondaży CBOS w Polsce partiom politycznym ufa tylko 23 procent społeczeństwa.

– Wyborców zniechęcają cyniczne walki, upolitycznienie instytucji, manipulacje, hejt i operowanie fake newsami. […] Będąc realistą, stwierdzam, że politycy działają w sposób moralny o tyle, o ile potrafią to od nich wydusić wyborcy […] – pisze Andrzej Zybała.

Co w takiej sytuacji możemy zrobić my, obywatele? Przede wszystkim potrzebna jest powszechna mobilizacja i tworzenie mechanizmów kontrolnych. Pewne starania zostały już podjęte w Wielkiej Brytanii, we Francji i w jednej z prowincji Kanady.

Zadanie jest trudne do wykonania, bo chociaż mamy już u siebie organizacje obywatelskie, które mogłyby podejmować trud patrzenia politykom na ręce, nasi decydenci dobrze się zabezpieczyli. Jak pisze Andrzej Zybała: „Nasi politycy wytrącili nam wiele narzędzi z ręki. […] blokują działania watchdogów […]. Zablokowali też istotne przepisy prawne, np. o ochronie prawnej sygnalistów[…]”.

Jako społeczeństwo nie osiągniemy efektów bez podjęcia planowych i kompleksowych działań, bez stworzenia systemów kontroli obywatelskiej nie tylko poprzez akt głosowania. Jeśli tego nie zrobimy, wśród polityków dysponujących przecież dużymi wpływami zawsze może pojawiać się pokusa by, jak pisze Zybertowicz, „rozwiązywać problemy „ręcznie”, dzwoniąc do kolegi ministra, aby ten przestawił gdzieś przysłowiową zwrotnicę”. A to oznacza psucie instytucji państwa.

Andrzej Zybała: Polityka cynizmu, Rzeczpospolita, 03.02.2020 [https://www.rp.pl/Publicystyka/302039930-Andrzej-Zybala-Polityka-cynizmu.html dostęp 14.02.2020]

Andrzej Zybała: Ministerstwo służby publicznej, Nowy Obywatel, 15.04.2013 [https://nowyobywatel.pl/2013/04/15/ministerstwo-sluzby-publicznej/ dostęp 14.02.2020]