Organizacje pozarządowe piszą do Premier ws. ochrony przyrody i środowiska
Społecznicy, naukowcy, samorządowcy, eksperci przekazali pani Premier Beacie Szydło list ws. powstrzymania zmian w systemie ochrony przyrody i środowiska w Polsce. Jednym z sygnatariuszy jest INSPRO.
Szanowna Pani Premier,
w imieniu organizacji pozarządowych, przedstawicieli samorządów, instytucji naukowych i ekspertów ochrony środowiska podpisanych pod niniejszym listem, jako reprezentanci społeczeństwa obywatelskiego, zwracamy się z apelem o niedokonywanie zmian w przepisach ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy Prawo ochrony środowiska w wersji zaproponowanej przez Ministerstwo Środowiska w listopadzie 2016 roku.
Polska jest krajem, który odniósł niezwykły sukces ekologiczny, co wielokrotnie podkreślał obecny Minister Środowiska Jan Szyszko. W ciągu ostatnich 27 lat rozwiązano wiele istotnych problemów ochrony środowiska, znacząco zmniejszono emisję wielu zanieczyszczeń i wzmocniono ochronę przyrody ojczystej. Stało się to możliwe dzięki stworzeniu nowoczesnego, apolitycznego systemu zarządzania zasobami przyrodniczymi i zaangażowaniu obywateli naszego kraju działających w ramach organizacji pozarządowych i samorządów. Proponowane zmiany spowodują, że ten wielki dorobek ulegnie degradacji.
Największym zagrożeniem związanym z proponowanymi zmianami będzie zablokowanie w Polsce korzystania z funduszy europejskich przeznaczonych na wszystkie inwestycje wymagające procedury ocen oddziaływania na środowisko. Dotyczy ona bardzo wielu rodzajów przedsięwzięć wymagających dofinansowania ze strony UE. Jest to spowodowane nieuzasadnionym i zbyt daleko idącym, niezgodnym z normami prawa europejskiego i Konwencji z Aarhus (Polska jest jej stroną), ograniczeniem możliwości udziału organizacji pozarządowych w postępowaniach w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. Wprowadzenie zaproponowanych zmian doprowadzi także do tego, że polskie rodziny i lokalne społeczności staną się bezradne wobec planów wielkich korporacji. Dobro, jakim jest ojczysta przyroda, zostanie poważnie zagrożone, bez możliwości kontroli społecznej nad postępowaniem inwestorów.
Poprawa jakości środowiska w Polsce nie byłaby możliwa bez zaangażowania samorządów lokalnych i regionalnych. Dzięki ustaleniu priorytetów działań na tym poziomie i współpracy gmin z Wojewódzkimi Funduszami Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej było możliwe przeprowadzenie tysięcy projektów zmniejszających presję na środowisko przyrodnicze. Proponowane zmiany poprzez przeniesienie zarządzania Wojewódzkim Funduszami Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na szczebel centralny radykalnie zablokują skuteczne działania samorządów lokalnych i zmniejszą ich gotowość do prowadzenia działań w tym obszarze.
Zwracamy także uwagę, że wprowadzenie proponowanych zmian oznacza brak kontroli nad działaniem Lasów Państwowych. Podmiot ten zarządza dobrem ogólnospołecznym, jakim są polskie lasy, zajmujące niemal 30% powierzchni kraju. Proponowane zmiany ograniczą możliwość nie tylko prowadzenia publicznej i społecznej kontroli nad gospodarką leśną, ale również swobodnego korzystania z lasów milionom Polaków. Jest to bowiem projekt faktycznego „sprywatyzowania” dóbr publicznych przez jedno przedsiębiorstwo.
Pani Premier, wobec wielkich wyzwań, jakie w XXI wieku stoją przed ochroną środowiska, istniejący system zarządzania środowiskiem może i powinien być poprawiany oraz ulepszany. Wymaga to jednak szerokiej debaty publicznej, zaangażowania ekspertów i interesariuszy reprezentujących różne interesy, w tym samorządów lokalnych i organizacji społecznych. Tryb przedstawienia i zakres omawianych zmian w ustawach dotyczących systemu ochrony środowiska nie spełnia tych warunków i zamiast przyczynić się do poprawy skuteczności działań we wspomnianym zakresie doprowadzi do pogłębienia dezintegracji i degradacji tego systemu.
