Po II spotkaniu Komitetu Społecznego

21 kwietnia 2012 roku odbyło II spotkanie Komitetu Społecznego w ramach inicjatywy „Obywatele Decydują”. Na zebraniu omówiono problemy, z jakimi borykają się komitety obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej (OIU), oraz podjęta została próba wypracowania wstępnych rekomendacji do przygotowywanej nowelizacji ustawy.

Okazało się, że jedną z ważniejszych kwestii, z jaką na co dzień zmagają się przedstawiciele OIU, jest sprawa finansowania prac komitetów. Zgodzono się, że koszty jakie musi ponieść komitet w trakcie całej procedury są bardzo duże i niejednokrotnie przekraczają one możliwości komitetów. Nie dysponują one bowiem takimi środkami jak chociażby komitety wyborcze. Dlatego też, zdaniem zebranych, powinny zostać im zwrócone przynajmniej niektóre wydatki. Pojawiły się propozycje, aby tego rodzaju inicjatywy były wspierane refundacją bądź dotacjami Marszałka Sejmu. Wśród kosztów, jakie powinny podlegać refundacji, obecni wskazali m. in.: koszty wydruków, ogłoszeń prasowych, promocji czy konsultacji prawnych. Ważkim problemem procedury legislacyjnej dotyczącej OIU okazał się także wymóg zebrania opinii na temat projektu od właściwych instytucji.

Okazuje się, że komitety często nie są w stanie uzyskać niezbędnych rekomendacji we wskazanym przez Marszałka terminie ponieważ nie dysponują one jeszcze osobowością prawną. Dla wielu organów jest to niestety podstawa do odrzucenia wniosku o opinię. Wśród pomysłów na rozwiązanie tej sytuacji pojawiła się idea przeniesienia obowiązku uzyskania wymaganej rekomendacji na Marszałka Sejmu bądź zawarcia w ustawie przepisu obligującego odpowiednie instytucje do wydania rekomendacji w konkretnym terminie. Inną propozycją rozwiązania tej niekorzystnej sytuacji jest ustalenie przepisu zakładającego, iż złożenie wniosku do konkretnej instytucji o wydanie opinii będzie równoznaczne z jej uzyskaniem. Propozycja ta zakłada, że sama prośba o wydanie rekomendacji jest już spełnieniem wymogów formalnych, a co za tym idzie Marszałek Sejmu może wydać postanowienie o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu.

Zebrani liderzy OIU wskazali także na inny mankament ustawy. W swym obecnym brzmieniu przewiduje ona odpowiedzialność karną m.in. za niedopełnienie obowiązku publikowania sprawozdania finansowego. Chociaż sprawozdanie takie nie wydaje się być skomplikowane, to jednak w przepisach brak jest szczegółowych wytycznych. Zebrani zgodzili się, że warto byłoby uregulować tę kwestię, albo w ustawie albo w akcie wykonawczym do ustawy. Komitet nie jest bowiem w stanie przygotować profesjonalnej analizy skutków finansowych. Jest to spowodowane brakiem odpowiedniej wiedzy, brakiem dostępu do potrzebnych danych lub środków na zatrudnienie specjalisty. Zdaniem zebranych komitet powinien zostać zwolniony z tego obowiązku.

Uczestnicy zauważyli także, iż często zdarza się, że poprawki wprowadzane w trakcie prac legislacyjnych zmieniają w istotny sposób ideę projektu. Dlatego też, zdaniem uczestników spotkania, komitet powinien mieć możliwość wycofania swojego projektu jeżeli uzna, że projekt został zmieniony w zbyt dużym stopniu. Ponadto rola pełnomocnika w procesie legislacyjnym nie jest obecnie określona w ustawie. To, że pełnomocnik przedstawia projekt w Sejmie jest wynikiem przyjętej praktyki, a nie wynikiem regulacji ustawowych. Tymczasem zdaniem uczestników pełnomocnik powinien uczestniczyć w pracach legislacyjnych nad projektem i na tę okoliczność powinny być mu przyznane odpowiednie kompetencje.

W pracach legislacyjnych nad projektem liczy się oczywiście czas. Dlatego też, przedstawiciele komitetów OIU ustalili, iż warto byłoby ustalić terminy, w którym muszą zakończyć się prace nad projektem w komisji (lub komisjach), a projekt ma być złożony do drugiego czytania. Wyznaczenie konkretnych terminów, w których powinny mieścić się prace nad projektami, ma na celu wykluczeniu sytuacji, w których parlamentarzyści celowo przedłużają proces legislacyjny, aby projekt został uznany za przedawniony. Do rozpatrzenia pozostała propozycja wyłączenia zasady wygaśnięcia biegu projektów po dwóch kadencjach lub wydłużenie ograniczenia zasady dyskontynuacji na kolejne kadencje wobec projektów obywatelskich.

Przedstawiciele OIU zmagają się również z ograniczeniami czasowymi w trakcie zbierania wymaganych 100 tysięcy. Obecnie komitety maja na to 3 miesiące. Zdania na temat ewentualnego wydłużenia owego okresu były podzielone. Dla jednych uczestników spotkania to zbyt krótki termin na zebranie tak dużej liczby podpisów ze względu na ograniczone możliwości organizacyjne i promocyjne. Dla innych z kolei zebranie 100 tysięcy podpisów w 3 miesiące świadczy o determinacji obywateli i, co za tym idzie, zwiększa siłę nacisku na polityków.

W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele różnych komitetów OIU: Lucyna Podhalicz (Obywatelski Komitet Inicjatywy Ustawodawczej na rzecz ustawy o zakazie promowania przemocy w środkach masowego przekazu), Jakub Płażyński (Obywatelski Komitet Inicjatywy Ustawodawczej „Powrót do ojczyzny” na rzecz ustawy o powrocie do Rzeczypospolitej osób pochodzenia zesłanych i deportowanych przez władze Socjalistycznych Republik Radzieckich), Adam Sandauer (Obywatelski Komitet Inicjatywy Ustawodawczej na rzecz ustawy o Rzeczniku Pacjenta) oraz Ireneusz Lipecki (Obywatelski Komitet Inicjatywy Ustawodawczej „Polski Lotos”).

Najbliższe spotkanie Komitetu już 19 maja.

Przejdź do archiwum tekstów na temat:

Obywatele decydują

Przejdź na podstronę inicjatywy:

Co robimy / Obywatele decydują

Być może zainteresują Cię również:

Łodzianie decydują
Obywatele decydują

Łodzianie zdecydują?

Przy decydującym udziale Instytutu Spraw Obywatelskich udało się zebrać ponad 6,6 tys. podpisów pod obywatelskim projektem uchwały, dającej mieszkańcom Łodzi większe możliwości wpływu na ich miasto. Dziś podpisy zostaną złożone w łódzkim magistracie.