Przedsiębiorcy społeczni – (nie)zwykłe firmy na łódzkim rynku

Kim są przedsiębiorcy społeczni? Czym się różnią od tradycyjnych? I jaka jest ich rola na obecnym rynku pracy. Na te i inne pytania próbowali znaleźć odpowiedź goście panelu „Przedsiębiorcy społeczni – (nie)zwykłe firmy na łódzkim rynku”.

Wydarzenie miało miejsce 16.12.2022 roku w Łodzi w ramach Europejskiego Forum Gospodarczego. Panel moderowała Karolina Fijołek Głowacka (doradczyni podmiotów ekonomii społecznej). Gośćmi byli:  Zbigniew Ziemba (Wicemarszałek Województwa Łódzkiego), Piotr Cieplucha (Wicewojewoda Łódzki), Ilona Pietrzak (przedsiębiorca społeczny, trener i konsultant, wiceprezes Instytutu Spraw Obywatelskich, założycielka Business Care Centre), Dominik Murawa (przedsiębiorca społeczny, prezes Spółdzielni Socjalnej Restart prowadzącej w Łodzi Pub Spółdzielczy) oraz Ewa Rogalska (ekspertka ds. innowacji społecznych, Dyrektor Działu Zdrowie i Pomoc Społeczna w PCG Polska).

Panel został zrealizowany przez Instytut Spraw Obywatelskich wspólnie z partnerami: Regionalnym Centrum Polityki Społecznej w Łodzi i PCG Polska w ramach Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej Województwa Łódzkiego.

Biznes społeczny czyli jaki?

Prowadząca panel, Karolina Fijołek-Głowacka, wskazała, że jest to rodzaj działalności, który ma łączyć zysk biznesowy z zyskiem społecznym. W uproszczeniu chodzi o to, by prowadząc biznes wspierać tych, którzy mają w życiu „pod górkę” (osoby uzależnione, bezrobotne, z niepełnosprawnościami, bez perspektyw na tradycyjnym rynku pracy). Przedsiębiorstwa społeczne na polskim rynku działają m.in. w oparciu o ustawę o ekonomii społecznej, która została uchwalona w październiku 2022 r. Jak stwierdziła Ilona Pietrzak:

„Niezaprzeczalnie po ponad 16 latach prac w końcu mamy akt prawny, który wprowadza ekonomię społeczną i przedsiębiorstwa społeczne na nowe drogi. Otwiera nowe horyzonty i pokazuje wachlarz nowych na narzędzi wsparcia i narzędzi rozwoju.”

Status przedsiębiorstwa społecznego nadają wojewodowie. Ubiegać się może o niego każda firma. Musi jednak spełniać konkretne warunki – zatrudniać osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, a część swojego zysku inwestować w reintegrację społeczno-zawodową swoich pracowników lub wspierać działania  na rzecz społeczności lokalnej, w której funkcjonuje. Samo nadanie statusu jest decyzją administracyjną na mocy przepisów kodeksu postępowania administracyjnego.

Działamy bez cenzury. Nie puszczamy reklam, nie pobieramy opłat za teksty. Potrzebujemy Twojego wsparcia. Dorzuć się do mediów obywatelskich.

Przedsiębiorstwa społeczne w nowej formule otrzymały możliwość tworzenia optymalnych miejsc pracy dla osób z różnego rodzaju dysfunkcjami czy barierami. Ustawa zapewnia warunki do traktowania przedsiębiorstwa społecznego jako wspólnego dobra pracodawcy i pracowników.

Przed przedsiębiorstwami społecznymi otwierają się możliwości skorzystania ze środków Funduszu Pracy czy Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Co ważne, przedsiębiorstwa społeczne będą mogły liczyć na zwolnienia z podatku dochodowego od zysków przeznaczanych na działania reintegracyjne.

Innowacje i systemy franczyzowe

Firmy społeczne działają w różnych branżach – od gastronomii po projektowanie i budowanie domów. Wdrażają także innowacje społeczne. Te są najpierw testowane w mikroskali w ramach np. Generatora Innowacji Sieci Wsparcia. Testowanie pozwala stwierdzić, czy zastosowane rozwiązanie, produkt, usługa, proces a, czasem po prostu nowy kontekst dla istniejącego już rozwiązania ma szansę być wykorzystane przez szerokie grono użytkowników. Ewa Rogalska mocno podkreśliła, że innowacji społecznych nie da się robić samodzielnie. Do tego potrzebne są partnerstwa.

Można też inspirować się tym, co już wymyślili inni i co się dobrze sprawdza. Tak zrobił Dominik Murawa, szef franczyzy społecznej – Pub Spółdzielczy w Łodzi. Tym, co ją odróżnia od tradycyjnych franczyz jest chociażby wymóg zatrudniania minimum 80% osób z niepełnosprawnościami. Puby te powstają po to, żeby dać im godne miejsce pracy i możliwości rozwoju.

Zbigniew Ziemba, Wicemarszałek Województwa Łódzkiego, podsumował, że moda na ekonomię społeczną może być modą na sukces rynkowy. Tym, co wyróżnia ekonomię społeczną jest dzielenie się wrażliwością społeczną.

Samorząd województwa łódzkiego, za pośrednictwem Regionalnego Centrum Polityki Społecznej, koordynuje rozwój ekonomii społecznej. „Dzięki nowej ustawie możemy wypływać na szerokie wody i realizować te zadania, które są istotne nie tylko dla regionu. Wiadomo, że podmioty ekonomii społecznej z definicji zaczynają się od społeczności lokalnych, ale jesteśmy już na poziomie regionu, a przed nami przecież potencjał krajowy” – komentuje Wicemarszałek.

Zbigniew Ziemba podkreślił także, że w Strategii Rozwoju Województwa do roku 2027 celem horyzontalnym jest rozwój ekonomii społecznej. Dzięki temu możliwy będzie rozwój podmiotów ekonomii społecznej i wzbudzenie zainteresowania nimi mieszkańców naszego regionu.

Do czego biznesowi ekonomia społeczna?

Ilona Pietrzak, menadżerka Business Care Centre, zawsze chciała łączyć ekonomię społeczną z tradycyjnym biznesem. Razem ze swoją wspólniczką założyły spółkę, która wyspecjalizowała się w obsłudze księgowej, prawnej i finansowej organizacji pozarządowych, samorządów i tradycyjnych przedsiębiorców. Dzięki temu przedsięwzięciu mogły zdać pracę kilkudziesięciu kobietom. „Czujemy się partnerkami do tego, żeby pomagać rosnąć w siłę i ekonomii społecznej, i przedsiębiorcom społecznym. Chcemy pokazywać tradycyjnemu biznesowi, co można zrobić, żeby przedsiębiorstwo było jeszcze lepsze i przynosiło zyski nie tylko te ekonomiczne, ale społeczne” – dodaje Ilona Pietrzak.

„Pokazujmy przez praktykę i praktyczne podejście, że ekonomia społeczna ma sens i te produkty tworzone przez biznes społeczny są tak samo trwałe jak te, które są budowane przez przedsiębiorców komercyjnych” – podsumowała spotkanie Karolina Fijołek-Głowacka.

Zofia Samol