Tak sortują śmieci w Reykjaviku
Jak mieszkańcy i władze Reykjaviku radzą sobie z gospodarowaniem odpadami, w trakcie kilkudniowej podróży na Islandię w czerwcu 2022 roku sprawdzała trójka Instytutowych kobiet: Marysia, Asia i Marta. Spotykały się, rozmawiały i zbierały doświadczenia, po to by spróbować choć część rozwiązań przenieść do Łodzi i wykorzystać je w ramach działań projektowych – „Rady na odpady”. Wizytę w Islandii pomogła zaplanować i przeprowadzić Auður Önnu Magnúsdóttir, z partnerskiej organizacji Landvernd.
Pierwszego dnia spotkaliśmy się z Tommi Knúts, który od ponad 25 lat przewodzi Blai Herinn (Niebieskiej Armii), zajmującej się ochroną oceanów, w tym przede wszystkim czyszczeniem ich z plastiku.
Zszokowało nas, że raptem przez dwie godziny zebraliśmy ponad 320 kg plastikowych śmieci: butelek, opakowań, starych lin i sieci, które ocean „wyrzuca” na brzeg. Mimo imponującej liczby to tylko kropla w morzu potrzeb, ponieważ śmieci jest tak dużo, i ciągle dopływają nowe (np. z Karaibów), że jest to prawdziwie syzyfowa praca.
Drugi dzień spędziliśmy w SORPA, która jest miejskim zakładem oczyszczania. Odwiedziliśmy sortownię śmieci, kompostownię, a także wysypisko. Po wszystkich miejscach oprowadził nas Eiríkur Örn Þorsteinsson. Pokazał nam cały proces gospodarowania odpadami w Reykjaviku: od zbiórki, przez transport, sortowanie, przetwarzanie – w tym kompostowanie – po magazynowanie. Na Islandii funkcjonuje mniej zaawansowany system selektywnej zbiórki odpadów niż w Polsce. Obecnie zbierają śmieci w trzech frakcjach: zmieszane (z odpadami bio), plastik i papier. Szkło odbierane jest głównie poprzez dobrze rozwinięty system kaucyjny.
Od stycznia 2023 roku nastąpi zmiana, ponieważ wprowadzą obowiązek oddzielnej zbiórki odpadów bio. Cały proces został bardzo dobrze przemyślany. Chcą uzyskiwać kompost jak najlepszej jakości, dlatego składowanie odpadów będzie możliwe tylko w torbach papierowych, które w bardzo łatwy sposób ulegają biodegradacji. W kompostowni „produkowany” jest także biogaz, który wykorzystywany jest między innymi do zasilania miejskich pojazdów.
Kolejnego dnia mieliśmy okazję porozmawiać z organizacją Plastalus September, która od kilku lat prowadzi z sukcesem kampanię edukacyjną na rzecz ograniczenia użytkowania jednorazowych wyrobów plastikowych. Ponadto spotkaliśmy się także z przedstawicielami Polonii islandzkiej, którzy opowiedzieli nam o gospodarce odpadami komunalnymi z perspektywy zwykłych mieszkańców.
Podczas wizyty doświadczyłyśmy dużej otwartości ze strony Islandczyków, chętnie dzielili się z nami swoją wiedzą. Na szczególne uznanie zasługuje jawność SORPA, która pokazała nam cały swój system, zwracając uwagę również na jego mankamenty, czy niedociągnięcia. Zainspirowani chcemy odwiedzić wszystkie łódzkie placówki, które wchodzą w skład „procesu odpadowego”. Mamy nadzieję, że uda nam się podzielić z ich przedstawicielami wiedzą, którą zdobyliśmy w Islandii.