Toniemy w odpadach! Kiedy kaucje za butelki?

8 milionów ton śmieci. Tyle odpadów z tworzyw sztucznych trafia każdego roku do oceanów. Polskie plaże to już nie tylko ciepły piasek, ale też niezliczona ilość pustych butelek po napojach, wśród których znajdziemy wszystkie popularne marki obecne na krajowym rynku. Czy można temu zaradzić? Jedną z odpowiedzi jest wprowadzenie powszechnego i obowiązkowego dla producentów systemu kaucyjnego na opakowania po napojach. Polskie Stowarzyszenie Zero Waste pokazuje skalę problemu i zwraca się do Ministerstwa Klimatu o przyspieszenie prac nad ustawą.

W polskich lasach widzimy wielki problem zanieczyszczenia opakowaniami po napojach. Plastikowe i szklane butelki oraz puszki doprowadzają do śmierci zwierząt, są przyczyną pożarów, a ulegając rozpadowi, jak ma to miejsce w przypadku tworzyw sztucznych, zanieczyszczają środowisko naturalne toksycznymi substancjami. Podobna sytuacja ma miejsce w każdej niemal polskiej gminie.

Koszty usuwania tych odpadów z lasów państwowych są gigantyczne i w 2017 r. wyniosły ponad 18 milionów złotych! Kto ma je ponieść? My wszyscy? Budżet Państwa? A może raczej wprowadzający opakowania na rynek producenci i ich klienci?

W Polsce na rynek corocznie wprowadzanych jest ponad 13 miliardów sztuk opakowań do napojów, z czego zebranych selektywnie jest nie więcej niż 40 proc. Dla porównania, w krajach takich jak Niemcy czy Litwa, gdzie opakowania te są obłożone kaucją i depozytem, poziom selektywnej zbiórki sięga nawet 90 proc.! To tyle, ile według przepisów unijnych powinniśmy osiągnąć do 2030 roku w przypadku selektywnej zbiórki butelek PET, których produkujemy 4,6 miliarda sztuk rocznie! Trudny do zrozumienia jest także fakt, że istniejące przepisy prawne nie wymagają od producentów ponoszenia opłat adekwatnych do kosztów, które ponoszą z tytułu gospodarki wspomnianymi odpadami mieszkańcy, gminy i środowisko naturalne.

Jednym z kluczowych rozwiązań dla Polski jest jak najszybsze wprowadzenie obligatoryjnego systemu kaucyjnego na jedno- i wielorazowe opakowania po napojach oraz urealnienie zapisów Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP), dzięki którym odpowiedzialność za wprowadzane na rynek opakowania wezmą producenci.

Korzyści płynące z tych rozwiązań to czystsze środowisko, umożliwienie szerszego zastosowania opakowań wielorazowych, racjonalne wykorzystanie zasobów w duchu GOZ, znacznie wyższe poziomy zbiórki selektywnej, szansa na ograniczenie nielegalnych składowisk, wsparcie polityk mających na celu ograniczenie emisji CO2, jak również nowe, zielone miejsca pracy.

Działamy bez cenzury. Nie puszczamy reklam, nie pobieramy opłat za teksty. Potrzebujemy Twojego wsparcia. Dorzuć się do mediów obywatelskich.

W Ministerstwie Klimatu od 2019 r. trwają prace nad wprowadzeniem ROP i systemu kaucyjnego. Chcąc pokazać jak ważny i naglący jest to problem, Polskie Stowarzyszenie Zero Waste wystartowało z kampanią „Wrzucam. Nie Wyrzucam. Działam dla planety”, w której zachęca Polaków do dzielenia się fotograficznymi relacjami dotyczącymi ich najbliższej okolicy i tego, jak radzą sobie z zaśmieceniem lasów, rzek na co dzień.

Równocześnie z inicjatywy stowarzyszenia została utworzona Pozarządowa Koalicja Odpadowa, której sygnatariusze wystosowali apel do Ministrów Michała Kurtyki i Jacka Ozdoby o przyspieszenie działań związanych z ustawą dotyczącą systemu kaucyjnego, którą podpisał m.in. Instytut Spraw Obywatelskich.