Tygodnik Solidarność o kampanii „Dom to Praca”
Ucieszyłem się na wieść, że prof. Marcin Zieleniecki, dotychczasowy ekspert NSZZ Solidarność, został wiceministrem rodziny, pracy i polityki społecznej. Dlaczego? Bo to szansa dla kampanii obywatelskiej „Dom to praca” prowadzonej przez Instytut Spraw Obywatelskich (INSPRO) od 2006 roku.
Inicjatywa dotyczy nieodpłatnej pracy domowej. W Polsce istnieją osoby, które pracując nie posiadają zabezpieczeń społecznych ani nie nabywają praw emerytalnych przez większość życia zajmując się dbaniem o dom, o rodzinę, wychowaniem dzieci, opieką nad osobami starszymi lub niepełnosprawnymi. Biorąc pod uwagę czas przeznaczany na te zadania można określić tę pracę jako pełnoetatową.
To problem, według danych GUS, około 1,6 mln osób. Jednocześnie są to ludzie borykający się z wieloma wyzwaniami, np. brakiem doraźnych zabezpieczeń socjalnych, niskimi dochodami, brakiem zabezpieczenia na starość, zależnością od innych, niską oceną społeczną oraz samooceną.
Przeciętny mieszkaniec Polski (niezależnie od płci) każdego dnia pracuje średnio o ponad pół godziny dłużej w domu niż w pracy. Według danych GUS w 2013 r. łączna wartość pracy domowej w Polsce wyniosła 721 mld zł, co stanowiło 44 proc. w odniesieniu do PKB, lecz w całości wykonywana była nieodpłatnie. Mimo to zagadnienie pracy domowej pozostaje na marginesie debaty publicznej.
Jaka jest polityka w tym obszarze w Europie zachodniej? W Niemczech wprowadzono odszkodowania za wypadki przy pracach domowych, w Finlandii wypłacany jest zasiłek dla osób pracujących w domu, w Irlandii pracę tę uznano konstytucyjnie za zawód. W Szwajcarii dochód, jaki uzyskali małżonkowie podczas trwania małżeństwa, jest dzielony i po połowie zapisywany na konto każdego z nich.
Jako strategiczne wyzwanie kampanii „Dom to praca” wskazujemy zmianę wizerunku pracy domowej i osób ją wykonujących. Naszym postulatem systemowym jest zmiana prawa, która spowoduje objęcie systemem emerytalnym osób pracujących w domu na pełen etat poprzez dzielenie składki współmałżonka na pół.
Podczas 10 lat prowadzenia kampanii m.in. realizowaliśmy badania jakościowe, organizowaliśmy seminaria i debaty, wydaliśmy raporty i poradniki. Do dziś ministerstwo pracy nie było zainteresowane rezultatami naszej służby publicznej. Ciekawe, czy zainteresowana będzie nimi Elżbieta Rafalska, nowa minister rodziny, pracy i polityki społecznej.
Rafał Górski
fot. M. Żegliński
