„W trosce o najmłodszych obywateli RP” – debata w Pałacu Prezydenckim

Instytut Spraw Obywatelskich (INSPRO) został zaproszony do udziału w spotkaniu „W trosce o najmłodszych obywateli RP – opieka i edukacja”. Debata odbyła się 25 kwietnia w ramach Forum Debaty Publicznej organizowanego przez Kancelarię Prezydenta we współpracy z Rzecznikiem Praw Dziecka i Fundacją Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego

Spotkanie rozpoczęło się od krótkich wystąpień Minister w Kancelarii Prezydenta Ireny Wóycickiej, prezydenta Bronisława Komorowskiego oraz Pierwszej Damy Anny Komorowskiej. Poruszono temat tzw. „ustawy żłobkowej” (o formach opieki nad dziećmi do lat trzech), jej sukcesów i porażek po roku obowiązywania. Pani Anna Komorowska wspomniała także o tym, że oprócz wsparcia instytucjonalnego bardzo ważna jest świadomość rodziców o wadze wychowania dziecka.

Na debacie obecny był także Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak, który podkreślał, że państwo ma obowiązek wspierać rodzinę w jej funkcji wychowawczej i opiekuńczej. Pomoc powinna być zarówno instytucjonalna, jak i finansowa. Sprawa jest niezwykle ważna, bo inwestycja w rozwój i wychowanie małych dzieci przynosi największe zyski.

Podsumowując efekty „ustawy żłobkowej”, Pani Janina Szumlicz (Wicedyrektor Departamentu Polityki Rodzinnej w MPiPS) powiedziała, że od jej wprowadzenia przybyło ok. 170 instytucji opieki dla najmłodszych dzieci i ponad 30 tys. miejsc. Oprócz tego wykorzystywane są coraz częściej zróżnicowane formy opieki, a dodatkową wartością jest wyjście niań z szarej strefy (ustawa daje możliwość legalnego zatrudniania opiekunek; dotychczas z opcji tej skorzystało 7,6 tys. niań). Pani Szumlicz wskazała także na bardzo poważny problem, który utrudnia samorządom korzystanie z zapisów ustawy – jest to bariera finansowa (konieczność wyłożenia własnych środków, by otrzymać rządową dotację).

Samorządowcy uczestniczący w spotkaniu, poza barierą finansową, wskazywali też na inne problemy, które napotykali tworząc m.in. żłobki na podstawie ustawy. Przepisy nie przewidują możliwości tworzenia oddziałów żłobkowych w już istniejących przedszkolach (tzw. żłobko-przedszkola), co skutkuje koniecznością zatrudnienia dodatkowego personelu (dyrektora/ki, księgowego/ej itp.) i jest absurdalne z punktu widzenia organizacyjnego i finansowego.

Obecne na spotkaniu przedstawicielki Fundacji Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego przedstawiły wyniki badań, które organizacja ta przeprowadziła w marcu i kwietniu wśród przedstawicieli 54 gmin i 34 żłobków. Okazało się, że 46 proc. gmin obawia się braku środków na tworzenie i prowadzenie placówek, 18 proc. braku zainteresowania ze względu na wysokie bezrobocie kobiet, co tworzy swoiste błędne koło, bo te placówki miały być otwierane po to, by umożliwić rodzicom powrót do pracy.

Bardzo cenną inicjatywą ze strony organizatorów debaty było umożliwienie uczestnikom przybycia na spotkanie wraz z dziećmi. Maluchy mogły być obecne z rodzicami w głównej sali, a starszym dzieciom Fundacja Sto Pociech zapewniła profesjonalną opiekę w zasadzie do końca trwania debaty. Dzieci bawiły się świetnie, co wywnioskowałam z relacji swojej córki. Uważam ten gest za niezwykle ważny i mam nadzieję, iż będzie on co raz częściej powielany również w innych miejscach. Wpisuje się on bardzo trafnie w jeszcze jeden wątek poruszony podczas debaty: tworzenia przestrzeni w życiu publicznym dla małych dzieci i ich rodziców, które powinno być normą, a nie wyjątkiem.

Nagranie z debaty można obejrzeć na oficjalnej stronie Prezydenta Rzeczypospolitej.

Marta Zięba