Zielony czy czerwony sygnał dla obywateli? Ustawa o ochronie sygnalistów

„Aktualnie w polskim systemie prawnym brak jest kompleksowej regulacji poświęconej ochronie sygnalistów, jak jest to rozumiane powszechnie (nie istnieje bowiem definicja ustawowa tego określenia lub jego odpowiednika), tj. osób, które działając w dobrej wierze i w interesie publicznym zgłaszają lub ujawniają informacje o naruszeniach prawa” – czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy o ochronie sygnalistów.

Zgadzam się z ustawodawcą i… analizując treść projektu ustawy oraz czytając analizę przygotowaną przed dr. Jakuba Rzymowskiego w ramach Centrum Wiedzy Eksperckiej Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, doświadczam uczucia déjà vu.

Już to gdzieś widziałem.

Rok 2006. Bitwa w Sejmie, jaką stoczyliśmy o to, żeby pracownicy mieli dobrą ustawę o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (potocznie nazywaną ustawą o radach pracowników). Niestety, tylko jednemu parlamentarzyście zależało wtedy na ustawie propracowniczej. Był nim nieżyjący już senator Zbigniew Romaszewski. Senator podkreślał, że „rady pracowników są elementem społeczeństwa obywatelskiego i wydaje mi się, że są one elementem bardzo znaczącym”. Bitwę w 2006 roku przegraliśmy. I mimo naszej trwającej już 18 lat kampanii obywatelskiej na rzecz rad pracowników, ustawa do dziś pozostaje „bublem prawnym”.

Mamy rok 2024. Weszliśmy w ostre turbulencje związane z pracami nad projektem ustawy o ochronie sygnalistów. Obserwując ich przebieg, Instytut Spraw Obywatelskich postanowił zabrać mocny głos w debacie, która toczy się wokół kolejnych wersji projektu.

Dlaczego? Bo, parafrazując słowa senatora Romaszewskiego, „sygnaliści są elementem społeczeństwa obywatelskiego i wydaje mi się, że są oni elementem bardzo znaczącym”.

Zależy nam na wzmacnianiu dialogu społecznego w miejscach pracy. Zarówno członkowie rad pracowników, jak i sygnaliści, to ludzie dbający o dobro wspólne. Niestety, aktualny projekt ustawy o sygnalistach ma szereg wad, które troskę o dobro wspólne utrudniają.

Potrzebna jest debata publiczna wokół projektu, żebyśmy nie powtórzyli błędów z procesu uchwalania ustawy o radach pracowników. Analiza, którą trzymasz w ręku, jest głosem Instytutu Spraw Obywatelskich w tej debacie.

Zapraszam do lektury, refleksji i współpracy.