Gaz łupkowy a ochrona wód pitnych
Badania i wydobycie gazu łupkowego wiążą się z zastosowaniem szczelinowania hydraulicznego – technologii szczególnie inwazyjnej dla środowiska. Polega ona na wtłoczeniu pod ziemię dużej ilości wody zawierającej toksyczne substancje. Taki wtrysk powoduje uwolnienie ze skał zalegających tam pokładów gazu. Jest to metoda prowadzona na ogromną skalę przestrzenną, docelowo mającą objąć ok.1/3 powierzchni naszego kraju i 5 mln mieszkańców wsi w 500 gminach.
Technologia ta wpływa szkodliwie na wszystkie elementy środowiska, ale na jeden w szczególności – wodę, najcenniejszy dla człowieka obok tlenu element (patrz:www.cenniejszaodzlota.pl). Do szczelinowania na jeden zabieg zużywa się ok. 20.000 m3 pitnej wody. Dla porównania: średnie zużycie wody na osobę przez cały rok to 37m3 (dane GUS). Czyli obrazowo: 1 szczelinowanie 1 odwiertu równa się rocznemu zużyciu wody przez 500 osób. Każdy odwiert oznacza co najmniej 10 szczelinowań, a docelowo w Polsce ma funkcjonować kilka tysięcy odwiertów. Z analizy wykonanej przez CZR wynika, że zużycie wody przez szczelinowanie może wynosić 15-krotność dotychczasowego zużycia wody przez mieszkańców gminy. Istnieje prawdopodobieństwo drastycznego braku wody w wodociągach, jeziorach, ciekach. Jak twierdzi prof. A. Szczepański z PAN (hydrogeolog), Polska pod względem zasobności w wodę plasuje się za Egiptem, a w Europie znajduje się na ostatnim miejscu.
Koncesje wydane na GŁ obejmują obszary występowania Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP), które zagrożone są skażeniem poprzez możliwość migracji płynu szczelinującego z domieszką toksycznych substancji (zatłaczanych z wodą i uwolnionych z popękanych skał) oraz uwolnionego ze skał metanu. W Polsce obecnie brak jest technologii oczyszczania płynu szczelinującego (PS) oraz tzw. zwiercin, zawierających w składzie wiele smarów i ropopochodnych, stanowiących zagrożenie dla wód powierzchniowych i podziemnych. Już 1 kropla benzyny w 1 m3 wody powoduje jej całkowitą nieprzydatność do spożycia.
Opinia publiczna w Polsce jest informowana, że nie ma w zasadzie z płuczką oraz PS żadnego problemu, ale żaden ze specjalistów z Państwowego Instytutu Geologicznego, czy decydentów (w tym z MŚ, władz regionalnych i lokalnych) nie jest w stanie wskazać miejsca i technologii ich oczyszczania na terenie Polski. Na Pomorzu doszło do dwóch wypadków skażenia, pod Słupskiem wylano płuczkę wiertniczą na teren po żwirowisku, znajdujący się nad rezerwuarem wody dla miasta.
Temat GŁ w Polsce jest stosunkowo nowy i wymaga monitorowania i wprowadzania standardów działań. Wody podziemne służą nie tylko dla zaopatrzenia ludzi w wodę pitną i do celów bytowych, ale również dla upraw rolnych oraz farmacji. Unia Europejska oszacowała ryzyko zagrożenia skażeń w czasie szczelinowania za bardzo poważne („Wpływ wydobycia gazu łupkowego i ropy łupkowej na środowisko i ludzi”, 2012).
Obecny stan prawny w Polsce powoduje chaos i dowolność działań inwestorów, włącznie z możliwością wykonywania studni pod wiertniami i wykorzystywaniem wód dla celów technologicznych, a zgodnie z art. 20 prawa górniczego i geologicznego (Dz.U. z 9 czerwca 2011r. nr 163 poz. 981) wody te mają dostać za darmo.
Polska zobowiązała się w traktacie akcesyjnym do pełnej implementacji Ramowej Dyrektywy Wodnej UE do 2015 r. ale do dziś nie wykonano Planów Gospodarki Wodami w zlewniach, nie wyznaczono obszarów ochrony.
