Ograniczajmy koszenie trawników! Zyskamy wszyscy i środowisko

Świdrujący odgłos kosiarki, często podkaszarki, dobiegający rankiem z pobliskiego trawnika, a później wygolona nisko trawa, podsychająca w promieniach ostrego słońca. Znajomy obrazek? Podobno tak jest ładniej i bardziej elegancko… Czy na pewno?

Zapraszamy do lektury listu otwartego na ten właśnie temat.

List otwarty w sprawie ograniczenia koszenia runa roślin zielnych w miastach i na wsiach.

Szanowni Państwo,

przyroda jest jednym z najważniejszych aspektów życia człowieka nie tylko pod względem wartości rekreacyjnych, ale również zdrowotnych. W przestrzeni naszych miast i wsi taką rolę odgrywają parki, zadrzewienia, zakrzewienia, łąki kwietne i trawiaste, w których również znajduje się bogactwo gatunkowe zwierząt, roślin i grzybów tak jak w obszarach leśnych, łąkowych, murawowych i innych poza zabudową miast i wsi. Warto wziąć to pod uwagę.

Na przykład w miastach i wioskach runo złożone z gatunków traw z gatunkami dwuliściennych i jednoliściennych roślin kwiatowych albo to samo runo, ale złożone już z samych gatunków roślin dwuliściennych kwiatowych podlega często zbyt nadmiernemu i nieprawidłowemu koszeniu.

W pierwszym przypadku chodzi o to, że rośliny bardzo często po zakwitnięciu nie zdążą zaowocować, a skracany okres kwitnięcia wpływa ujemnie na owady zapylające. Pozbawienie nektaru i pyłku kwiatowego prowadzi do zmniejszania się populacji tych zwierząt, w szczególności dotyczy to pszczół, trzmieli, motyli, ale i również wielu gatunków muchówek. Ponadto w runie roślin zielnych mogą występować drobne ssaki jak ryjówki czy jeże, a także mogą znajdować się gniazda lęgowe ptaków naziemnych preferujących zbiorowiska trawiaste z roślinami jednoliściennymi i dwuliściennymi.

W drugim przypadku natomiast chodzi o to, że gdy rośliny są koszone nisko, blisko przy powierzchni gruntu, to proces ten prowadzi do powstawania erozji gleb, a to z kolei w następnych sezonach wiosennych i letnich przyczynia się do ubożenia danych płatów roślinności poddawanych koszeniu.

Runo niskich roślin zielnych z gatunkami traw lub bez często spełnia funkcje antysmogowe, a konkretniej ich liście pochłaniają wiele niebezpiecznych związków chemicznych jak tlenek węgla (CO) czy tlenki azotu (NOx) oraz pył zawieszony (PM) czy też sadza, wydobywających się na ulicach głównie z rur wydechowych spalinowych samochodów oraz ze ścierających się bieżników opon.

Działamy bez cenzury. Nie puszczamy reklam, nie pobieramy opłat za teksty. Potrzebujemy Twojego wsparcia. Dorzuć się do mediów obywatelskich.

Gatunki runa roślin zielnych również stabilizują procesy hydrologiczne. Zatrzymują wodę w glebie podczas coraz częstszych susz, występujących z powodu postępujących zmian klimatu, tak samo, jak rośliny drzewiaste i krzewiaste. A podczas nawalnych opadów deszczów z kolei działa ono jak gąbka, zatrzymując wody opadowe, co z kolei zmniejsza powstawanie powodzi.

W obu opisanych przypadkach oczywiście główną rolę odgrywają drzewa i krzewy, ale też niemałą funkcję stabilizacji hydrologicznej spełniają właśnie zbiorowiska traw i roślin kwiatowych dwuliściennych i jednoliściennych.

Bardzo ważnym aspektem w zabudowie miejskiej i wiejskiej jest też obecność synantropijnych gatunków, które powstają często na poboczach przydrożnych, osiedlowych, przyleśnych i na skrajach miast i wsi w sposób spontaniczny. One też odgrywają bardzo ważną rolę ekologiczną w ekosystemach miejskich i wiejskich i powinno się je zostawić w spokoju ze względu na bogactwo flory i fauny, w tym owadów zapylających.

Ogólnie zachowanie zieleni w miastach i wsiach sprzyja też łagodzeniu zmian klimatu, mniejszemu wpływowi wzrostu lokalnych temperatur, zwłaszcza w ekstremalnie upalne dni w strefie obszarów silnie zazielenionych.

Ponadto nie tylko drzewa i krzewy w parkach i na obszarach przydrożnych w przestrzeni miejskiej bądź wiejskiej pochłaniają i magazynują dwutlenek węgla w swojej biomasie, ale także rośliny zielne rosnące w runie parkowym czy na skwerach miejskich.

W ogólnym bilansie zachowana roślinność na danym obszarze magazynuje więcej dwutlenku węgla, niż go wydziela z powrotem do atmosfery. Wszystkie obumarłe rośliny wydzielają ten gaz cieplarniany głównie dzięki rozkładowi materii organicznej.

Podsumowując niniejszy temat, zachowanie wielu nienaruszonych ekosystemów w obszarach zurbanizowanych przyniesie nam wszystkim wiele aspektów zdrowotnych. A eliminacja zanieczyszczeń przemysłowych oraz motoryzacyjnych zmniejszy także do minimum oddziaływanie alergenów podczas sezonu pylenia roślin, zwłaszcza traw.

Ponieważ wpływ alergenów jest znacznie silniejszy obecnie ze względu na dalsze postępujące ocieplanie się klimatu, to zachowanie nienaruszonej roślinności w przestrzeni publicznej naszych miast i wsi przyniesie nam dużo korzyści zdrowotnych i rekreacyjnych, które bardzo dobrze wpłyną na nasze i naszych najbliższych życie osobiste.

Jest na ten temat wiele prac naukowych udowadniających, że czyste środowisko naturalne w łagodnym klimacie, wolne od dymów, spalin, pyłów, wpływa bardzo prozdrowotnie na nas wszystkich, a zwłaszcza gdy na obszarach miast i wsi jest dużo zachowanej bioróżnorodności gatunkowej.

Prosimy Państwa o poważne potraktowanie wyżej wymienionych aspektów ochrony przyrody i klimatu w przestrzeni miast i wsi.

Z poważaniem,
mgr Jacek Baraniak
Specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej

---

Bibliografia:

Intensive management reduces butterfly diversity over time in urban green spaces Guillermo Aguilera i in. (2019)

Synergistic health effects of air pollution, temperature, and pollen exposure: a systematic review of epidemiological evidence Susan C. Anenberg i in. (2020)

Allergy and asthma: Effects of the exposure to particulate matter and biological allergens S. Baldacci i in. (2015)

Effects of Urban Green Space on Environmental Health, Equity and Resilience Matthias Braubach i in. (2017)

Where the wild things are! Do urban green spaces with greater avian biodiversity promote more positive emotions in humans? Ross W.F. Cameron i in. (2020)

Reducing Mowing Frequency Increases Floral Resource and Butterfly (Lepidoptera: Hesperioidea and Papilionoidea) Abundance in Managed Roadside Margins Dale A. Halbritter i in. (2015)

Lawn as a cultural and ecological phenomenon: A conceptual framework for transdisciplinary research Maria Ignatieva i in. (2015)

Mechanisms of Particles in Sensitization, Effector Function and Therapy of Allergic Disease Anna I. Joubert i in. (2020)

Commentary Climate change, health and green space co-benefits Marianne Kingsley and EcoHealth Ontario (2019)

Urban Green Space: Creating a Triple Win for Environmental Sustainability, Health, and Health Equity through Behavior Change Hanneke Kruize i in. (2019)

The nexus between air pollution, green infrastructure and human health Prashant Kumar i in. (2019)

Urban green space and happiness in developed countries Oh-Hyun Kwon i in. (2021)

Value of urban green spaces in promoting healthy living and wellbeing: prospects for planning Lee A, Jordan H, Horsley J (2015)

Flower power in the city: Replacing roadside shrubs by wildflower meadows increases insect numbers and reduces maintenance costs Karsten Mody i in. (2020)

Ecosystem functioning in urban grasslands: The role of biodiversity, plant invasions and urbanization Gabriela Onandia i in. (2019)

Air Pollution and Climate Change Effects on Allergies in the Anthropocene: Abundance, Interaction, and Modification of Allergens and Adjuvants Kathrin Reinmuth-Selzle (2017)

Interaction between air pollutants and pollen grains: the role on the rising trend in allergy Famaz Sedghy i in. (2018)

Increasing biodiversity in urban green spaces through simple vegetation interventions Caragh G. Threlfall i in. (2017)

Ecological and economic benefits of low-intensity urban lawn management Christopher J. Watson i in. (2019)

Greenery as a mitigation and adaptation strategy to urban heat Nyuk Hien Wong i in. (2021)

Not All Green Space Is Created Equal: Biodiversity Predicts Psychological Restorative Benefits From Urban Green Space Emma Wood i in. (2018)
[dostęp: 23.05.2022 wszystkie teksty]