Grupa społeczników #aRR i jej początki

Grupa #aRR jest grupą społeczników działających w jednej z dzielnic Gdańska. Naszym celem jest skupianie i wspieranie osób chętnych do pracy na rzecz mieszkańców, organizowanie akcji na rzecz społeczności i środowiska lokalnego, podejmowanie działań w celu zmiany niekorzystnych decyzji podejmowanych przez decydentów w mieście. 

Dobrze przygotowana kampania powinna coś zmienić, może nas i nasze nastawienie do istniejących problemów, stawianych pytań, może nasze spojrzenie na świat, ale najpierw należy zacząć od siebie – według Mahatmy Gandhiego: „Bądź zmianą, którą pragniesz ujrzeć w świecie”.

Czy moja kampania okazała się sukcesem? Myślę, że tak, choć nie udało się wymalować wszystkich przęseł ogrodzenia wokół budynku, w którym mieszczą się: przychodnia Morena, Dom Sąsiedzki Piecki-Migowo, apteka, Studio Rekreacyjne B-52, poradnia rehabilitacyjna, gabinet kosmetyczny.

Regularne spotkania w pierwsze czwartki miesiąca w zaprzyjaźnionym Domu Sąsiedzkim, wspólne planowanie akcji i ich realizowanie przyczyniły się do integracji społeczników, umocniły lokalne środowisko, sprawiły, że poczuliśmy siłę i radość działania. A pogłębiające się w nas poczucie sprawczości w podejmowanych działaniach okazało się najlepszym motywatorem.

Jako moderator tych spotkań starałam się, by wszyscy mieli szansę wypowiedzieć się, przedstawić swoje cele i powód dołączenia do naszej grupy społeczników działających wolontaryjnie. Na pierwszym spotkaniu we wrześniu 2021 roku zostały też przedstawione propozycje nazw naszej grupy, z których ostatecznie wybraliśmy #aRR, czyli grupa „akcje rodzą relacje” – i tak też czynimy. Na spotkaniach ustalaliśmy nadrzędne cele, wspólne dla wszystkich uczestników, których realizacja mogłaby się przyczynić do większego zainteresowania akcjami wśród mieszkańców i większej ich mobilizacji do działania na rzecz naszej 27-tysięcznej dzielnicy Gdańska, Piecki-Migowo.

Czas odbywania się tych spotkań nie był łatwy, gdyż wciąż obowiązały obostrzenia sanitarne w związku z pandemią COVID-19. Dlatego staraliśmy się działać w większości w terenie, prowadząc nasze akcje upiększania okolicy wokół budynku, który znajduje się w centralnej części dzielnicy. Jesienią zdążyliśmy częściowo wymalować ogrodzenie, grabiliśmy, prowadziliśmy przedzimowe porządki, a kolejne akcje malowania realizowaliśmy jesienią 2021 i wiosną 2022 roku.

Nasze spotkania obfitowały w wiele pomysłów skierowanych na zaspokojenie potrzeb, które uwidaczniały problemy, z jakimi borykają się przychodzący do nas mieszkańcy, którzy chcieli przyłączyć się do naszej grupy #aRR.

Część #aRR jest zaangażowana w sprawy spółdzielcze, jak kontrola działań i podejmowanych uchwał przez zarząd spółdzielni, wyjaśnianie nadużyć lub ich dowodzenie w sądzie rejonowym. Kolejne osoby są zainteresowane poprawą m.in. bezpieczeństwa w okolicy ich miejsca zamieszkania. Jest też grupa osób, która chce nieść pomoc potrzebującym mieszkańcom.

Chętnie udzielają się w akcjach zbierania datków na ciepłe posiłki, rozdają paczki, prowadzą punkt wymiany niepotrzebnych przedmiotów, propagując ideę „nie marnuj” #zerowaste #lesswaste – odwiedzający mogą skorzystać z ogólnodostępnego wieszaka i szafy ze zbędnymi przedmiotami i ubraniami. Aktywnie uczestniczą w okolicznościowych jarmarkach i kiermaszach, sprzedając rękodzieło i pozyskując finanse na zakup kolejnych ciepłych posiłków na przełom 2022 i 2023 roku. Dostarczanie posiłków planujemy wznowić od października 2022 do marca 2023 roku i uczestniczyć w dzielnicowych pchlich targach, planowanych od maja do września 2022 roku oraz w comiesięcznych piknikach sąsiedzkich, organizowanych od czerwca do września 2022 roku przez Dom Sąsiedzki Piecki-Migowo.

Warto zaznaczyć, iż jedna z osób roznoszących obiady została mianowana Wolontariuszem Roku 2021. Członek naszej grupy #aRR został nagrodzony przez prezydenta miasta Gdańska podczas Gali Wolontariatu Aktywni W Mieście 2021 w Europejskim Centrum Solidarności. Pomoc innym może być zaraźliwa i stać się sensem naszych działań, co potwierdza Gandhi, mówiąc, że „Najlepszym sposobem, by się odnaleźć, jest zatracenie się w służbie innym”.

W naszej grupie są też osoby dbające o promocję i wizerunek medialny. Dzięki ich zaangażowaniu pod kierownictwem lokalnej artystki-graficzki został opracowany znak graficzny grupy, a obecnie pracujemy nad projektem muralu, który chcielibyśmy wykonać na murze będącym przedłużeniem malowanego ogrodzenia wokół budynku przychodni Morena. Wspólne wykonanie muralu z mieszkańcami nastąpi już w czerwcu 2022 roku podczas kolejnych akcji i sąsiedzkich pikników.

W październiku 2021 roku odwiedzili nas kolejni mieszkańcy: muzycy, prawnik, doradca finansowo-ubezpieczeniowy, agent nieruchomości, informatyk. Obecnie chętnie dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem, prowadząc comiesięczne bezpłatne porady specjalistyczne dla mieszkańców. Także ja udzielam porad jako radna, pedagog-edukator i przedsiębiorca. Pomagam w pisaniu pism, projektów, udzielam informacji na temat źródeł ich finansowania i sposobów ubiegania się o granty. Podczas takich  spotkań odwiedziła nas muzyczna rodzina z Ukrainy, która zaoferowała pomoc w prowadzeniu zajęć umuzykalniających i wzbogacenie swoimi minikoncertami dzielnicowych spotkań oraz wydarzeń okolicznościowych. Tatiana z Włodkiem – bo to o nich mowa – byli też zainteresowani uczestniczeniem w zajęciach językowych celem podnoszenia poziomu znajomości języka polskiego i przygotowania się do państwowego egzaminu z języka polskiego jako obcego.

Jako lider i moderator spotkań grupy #aRR nie sądziłam, że wkrótce intensywne kursy języka polskiego będą prowadzone przez nas regularnie, a dodatkiem będą także międzypokoleniowe spotkania integracyjne prowadzone w różnych językach. Myślałam, że złagodzenie obostrzeń pandemicznych i ostatni czas pracy zdalnej rozpocznie okres odwilży, przyniesie ukojenie i stabilność warunków pracy, uwolnienie od wszelkich niedogodności. Jednak „nic nie pozostaje takie samo. Jedyne, czego można być w życiu pewnym, to zmiana” – według australijskiej pisarki i ilustratorki Trudi Canavan.

I wybuchła wojna na Ukrainie, która zmieniła środek ciężkości naszych działań. Na początku 2022 roku omawialiśmy jeszcze kolejne akcje, pisaliśmy projekty na pozyskanie grantów na ich realizację, odbyliśmy spotkanie szkoleniowe w ramach programu #Gdańskpomaga we współpracy z Regionalnym Centrum Wolontariatu, zachęcając kolejne osoby do wolontaryjnych działań w ramach naszej grupy #aRR. Pod koniec lutego 2022 roku większość grupy zaangażowała się w stworzenie lokalnego punktu wsparcia humanitarnego, część się jednak wycofała.

Trudne sytuacje weryfikują nasze postawy, gdyż najgłębsze właściwości naszej natury, w tym motywacje, są przeważnie głęboko ukryte. Ujawniają się one dopiero w sytuacjach ekstremalnych, w obliczu tragedii. Wiesława Szymborska wyraziła to bardzo trafnie następującymi słowami: „Tyle wiemy o sobie, ile nas sprawdzono”.

Od 27 lutego 2022 roku grupa #aRR pozyskuje fundusze, darowizny i żywność dla przybywających uchodźców z Ukrainy. Odpowiadając na bieżące potrzeby, prowadzimy też spotkania integracyjne, gry i zabawy animacyjne oraz kursy języka polskiego. Stworzyliśmy dwie grupy: jedną z podstawową znajomością języka polskiego, a drugą grupę zaawansowaną, nie zapominając jednocześnie o Ukraińcach, którzy przyjechali do Polski przed rosyjską agresją. Z chęcią przystąpiliśmy do ogólnopolskiej akcji zainicjowanej przez fundację „Potrzeba Fantazji”, która zaprosiła nas do akcji szycia myszek-przytulanek. W środowe i piątkowe popołudnia wspólnie z mieszkańcami szyjemy myszki, które w czerwcu będą wysłane dzieciom, pozostającym na Ukrainie.

A ja, jako pedagog-filolog pracujący w środowisku szkolnym, kolejny raz musiałam zmienić swój schemat pracy, ucząc w nowych realiach tym razem uchodźców w polskiej szkole, w tym też w stworzonych oddziałach przygotowawczych, gdzie uczę dzieci i młodzież z Białorusi, Rosji, Ukrainy czy Kurdystanu. Pierwsze tygodnie marca to ciągłe zmiany: nieustanny przypływ nowych uczniów z Ukrainy do polskiej szkoły, borykanie się z niewystarczającą liczbą krzeseł i stołów w klasach, szukanie materiałów przystępnych dla nowych uczniów i ich opiekunów, uczących się na kursach języka polskiego.

Działamy bez cenzury. Nie puszczamy reklam, nie pobieramy opłat za teksty. Potrzebujemy Twojego wsparcia. Dorzuć się do mediów obywatelskich.

Nie przypuszczając, że wkrótce zmieni się sytuacja geopolityczna, uczęszczałam na 30-godzinny kurs nauczania języka polskiego jako obcego w Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek w Gdańsku z myślą o obcokrajowcach, którzy chcą poznać nasz język i kulturę. Obecnie jest tak wielkie zapotrzebowanie na kursy języka polskiego dla uchodźców, chcących podjąć pracę w naszym kraju i szybciej się zaadaptować, że musieliśmy stworzyć listę rezerwową na sobotnie kursy. Oprócz kursów inicjujemy spotkania integracyjne w Domu Sąsiedzkim i staramy się angażować nowo przybyłych gości w działania grupy #aRR. Wciąż usiłuję podnosić swoje kwalifikacje w nauczaniu języka polskiego, uczestnicząc w licznych kursach doskonalących – ostatnio w zorganizowanym przez Centrum Edukacji Obywatelskiej oraz wydawnictwo Prolog. I żyję tak „jakbym miała umrzeć jutro. Uczę się tak, jakbym miała żyć wiecznie”, przywołując słowa Gandhiego Mahatmy.

A co pozostaje niezmienne? Są to nasze regularne spotkania grupy społeczników #aRR, którzy chcą działać dalej: zmieniać otoczenie, pobudzać społeczności lokalne do działania, nieść pomoc potrzebującym, pozyskiwać nowych sprzymierzeńców naszych działań w zdobyciu niezbędnych artykułów dla lokalnego punktu #Gdańskpomaga i punktu wsparcia humanitarnego.

Pozyskaliśmy też minigrant na działania naszej grupy #aRR w ramach Funduszu Europejskiej Stolicy Wolontariatu, którego stolicą został ogłoszony Gdańsk. Pozyskaliśmy nowych aktywistów z Ukrainy – naszych regularnych tłumaczy: Marynę, Walentynę, Lenę pomagających nam podczas dyżurów lokalnego punktu wsparcia humanitarnego, wolontariuszy z European Voluntary Service z Regionalnego Centrum Wolontariatu w Gdańsku. W grupie #aRR mamy wolontariusza Roku 2021 i aktywnego seniora,  który od ponad dziesięciu lat działa na rzecz swojego środowiska i jest otwarty na potrzeby innych. Jego postawa i zaangażowanie mobilizuje innych do działania nawet w jego grupie wiekowej. Niejednego mieszkańca młodszego pokolenia mógłby zawstydzić i jednocześnie pobudzić do działania. Dlatego został przez nas zgłoszony do nagrody marszałka województwa pomorskiego w konkursie Pomorskie dla Seniora, w kategorii Zwyczajny – Niezwyczajny Senior. Kolejni aktywiści naszej grupy, należący również do wolontariackiej grupy przy Domu Sąsiedzkim, zostali wyróżnieni podczas uroczystości wręczania dyplomów za udział w akcji #Gdańskpomaga 2021.

Sojusznicy i wrogowie, ale czy na pewno wrogowie?

„Najpierw Cię ignorują. Potem śmieją się z Ciebie. Później z Tobą walczą. Później wygrywasz” – Mahatma Gandhi.

Możemy liczyć na wsparcie naszych działań w radzie miasta, w magistracie, w Wydziale Rozwoju Społecznego, w zespole Stowarzyszenia Przyjaciół Piecek-Migowa, Stowarzyszenia Na Prostą, wśród grup nieformalnych jak Klub Miłośników Czarnej Płyty, Klub ARTy, Klub Językowy i grupa Langauge ExchangeBooth. Pomagają nam też lokalne parafie, Klub Gier Planszowych i Karcianych przy Szkole Podstawowej nr 1 ManArt udostępniając informacje na swoich portalach społecznościowych. Zawsze możemy liczyć na pomoc większych i bardziej doświadczonych organizacji pozarządowych i grup społecznościowych w zakresie promocji naszych działań, tj. przez Regionalne Centrum Wolontariatu, Fundację RC, Regionalne Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych, Fundację Gdańską czy Bank Żywności w Trójmieście oraz grupy internetowe: Gdańskie Domy i Kluby Sąsiedzkie, „Morena” Gdańsk Piecki-Migowo – tutaj żyje się najlepiej. Wspierają nas też lokalne firmy (VERDEKADO, JASTRA), Studio Rekreacyjne B-52 instytucja szkoleniowa EDU-GLOB, DANKAS – agencja ubezpieczeniowa, serwis komputerowy Softengo Gdańsk, punkty gastronomiczne jak EASY Bar.

Ale nie zawsze nasi obecni sojusznicy byli sprzymierzeńcami naszych działań, jak rada dzielnicy, zarząd przychodni Morena i spółdzielni mieszkaniowej, Gdańskie Nieruchomości, grupy nieformalne  Nordic Walking Gdańsk Morena, czy Klub zajęć plastycznych w Domu Sąsiedzkim Piecki-Migowo. Czy to zazdrość, czy może niezrozumienie idei grupy #aRR ds. inicjatyw lokalnych?

Może „jedna jaskółka wiosny nie czyni”, ale kilku już wspomnianych wolontariuszy i społeczników,  tworzy nadzieję zmian na lepsze jutro i większą siłę sprawczą. Wrażliwość, nieobojętność, elastyczność i gotowość na nowe wyzwania są cenniejsze niż wytyczony na początku cel, który nie sprawdziłby się całkowicie w obecnej sytuacji uchodźczej.

Nasze akcje upiększania okolicy stały się bodźcem do podejmowania kolejnych wyzwań, bardziej pożądanych obecnie, integrujących nas  mieszkańców z nowoprzybyłymi gośćmi z Ukrainy. „Nigdy nie zmienisz rzeczy, walcząc z istniejącą rzeczywistością. Aby coś zmienić, zbuduj nowy model, który sprawi, że istniejący model stanie się przestarzały”, jak powiedział amerykański architekt Buckminster Fuller. Nie bójmy się zmian w naszych kampaniach, bo ważne są aktualne potrzeby i ich zaspokajanie oraz nasze starania i gotowość na nowe wyzwania.

I tak działamy dalej, jako grupa społeczników #aRR, tworząc czy współtworząc akcje, które rodzą relacje i reakcje w myśl trzeciej zasady dynamiki Newtona. Stąd wzajemność oddziaływań: wszelkie wywoływane reakcje wśród mieszkańców pobudzają i motywują innych do współdziałania. Zaczynaliśmy działać w kilka osób, zapraszając do współpracy innych, a teraz możemy liczyć na udział 100 chętnych…

„Nasza ludzka wspaniałość nie leży tak bardzo w możliwości zmienienia świata, jak w byciu zdolnym do zmienienia samych siebie”. „Sami musimy stać się zmianą, do której dążymy w świecie” – tę myśl Gandhiego staramy się wspólnie realizować tu i teraz.

---